564
Het was te midden der krisis van 1792. Verdun en Longwy
hadden zich aan de Pruisen overgegeven; de Oostenrijkers bedreig
den Bijssel. Chalons werd het hoofdkwartier van een nieuw binnen-
landsch leger. Hier waren echter slechts kleederen, equipements-
stukken en wapenen voor het kleinste gedeelte. De derwaarts ge
zonden gedeputeerden-commissarissen van de wetgevende vergade
ring schreven aan de te Parijs zitting houdende commission de cor-
respondance van dat lichaam, zich wat meer tijd te gunnen voor het
doen van goede keuzen, maar ontvingen ten antwoord:
//Wij zullen u hieromtrent doen opmerken, dat het misschien ge
vaarlijk zou zijn, volgens uwe begeerte, den afmarsch van de ge
wapende en uitgeruste burgers, die uit de naburige gemeenten ver
trekken, te vertragen. De geestdrift, gelijk gij weet, duurt niet
'altijd; zij is uit haren aard voorbijgaande, en de Pranschman, vat
baar voor gloed, is het ook voor ontmoediging. Zoo wij de gege
ven beweging te veel vertraagdenzouden wij dan wel zeker zijn
ze naar welgevallen te wekken?''
Billaud-Varennescommissaris van de Parijsche Communever
wonderde zich, bij zijne aankomst te Chalons, er slechts drie- of
vierduizend man te vinden. Twee dingen hadden hem vooral op
zijn weg getroffenhet eene was de algemeene kreetWaar zijn
onze linie-troepenHet andere was de houding en de taal van
de vrijwilligers, die hij ontmoet had op hunnen terugkeer van Ver
dun; zij verklaarden, dat de Pruisen brave lieden waren, niet kwaad
voor het volk, en zich bepalende met te zeggen: //Blijft rustig,
te meer omdat gij toch overal verraden wordt en dus uwe neder
laag zeker is."
//Men begrijpt" zegt Billaud- Varennes, //welken verderfelijken
invloed zulke taal moet uitoefenenvooral als zij wordt overge
bracht met een uiterlijk van overtuiging door hen, die ze moesten
loochenen en bestrijden."
Den 16'!™ September schreef de maarschalk Lückner aan den
minister van oorlog//Ik heb u te berichtendat gisteren drie
Parijsche bataljons zich zoowel naar Grandpré als naar Sainte Me-
nehould moesten begeven; twee hebben geweigerd en het derde,
dat der Lombardsis eerst in den namiddag, na veel moeilijkheden,
vertrokken, om te Suippe te slapen. Gisteren avond, tegen tien
uur, is een officier van het bataljon der Lombards ons de tijding
komen brengen, dat hij op zijn weg naar Suippe eene menigte
vrijwilligers, karrevoerders en burgers ontmoet had, die zoo hard
