565
mogelijk beeiien maakten, hem zeggende, dat de vijand Suippe om
singeld en het bataljon in de pan gehakt had. Een oogeublik later
kwamen twee ruiters en een jager volslagen onrust strooien door
te zeggen, dat het leger van Dumouriez geheel verslagen was ge
worden. Gij kunt licht nagaan, welke opschudding, deze tijding
onder de vrijwilligers en burgers veroorzaakt heeft. Het bataljon
van de Lombards trok zonder eenige orde op Chalons terug. De
gisting is groot. Men ^chreeuwt, dat men verraden wordt.
Dit bataljon gedroeg zich veertien dagen later nog slechter, en
wat erger is, na de nederlaag van den vijand bij "Valmy. Wester-
mann schrijft 30 September: //Onze huzaren hadden reeds zestig
wagens met levensmiddelen genomen, maar het bataljon van de
Lombardsdat dit convooi moest geleiden, heeft de vlucht genomen
bij de nadering van een escadron huzaren deze ongelukkigen-
schreeuwden dadelijk, al vluchtende, dat men hem verried en ter
slachtbank leidde. Vijf en twintig hunner zijn met kaalgeschoren
hoofd weggejaagd."
Lirckner schreef ook den 16^™ September aan Dumouriez: «Ik
kan u niet zeggenof gij al dan niet versterking zult krijgen
want het eene oogenblik stemmen zij er in toe te vertrekken en
het volgende oogeublik willen zij niet meer, tenzij alle Parijze-
naars gezamenlijk gaan."
Den 18deu September schreef de generaal Labourdonnaye uit Chalons
aan den minister: //Wij zijn hier in den neteligsten toestand ge
weest en wij zijn het nog, en wij zullen er eerst uit komen door
eenige dagen rust.
//Bij alle uitdeelingen heerscht wanorde; het is eene plundering.
Eenige kompagnieën uit Parijs komen met goede bedoelingen aan
andere laten de wanordelijkheden begaan. Tweehonderd vluchtelingen
der achterhoede van Dumouriez hebben deze ongeregeldheden begon
nen wij doen ons best om hen weg te jagen. Daarbij komt de
insubordinatie van de troepen der nieuwe lichtingdie het kommies
brood donkerder vinden dan het Parijsche en allerlei ontevredenheid
aanstoken. De bakkers worden sinds twee dagen geplunderdmen
bedreigt ons. Ik ben verplicht de aankomst van de troepen te be
letten die ons verslindenin plaats van den vijand te verslinden.
De eerste troepen uit Parijs weigerden uitdrukkelijke gehoorzaamheid,
want Dumouriez zoude op den dag van zijn terugtocht uit Grandpré
4000 man meer gehad hebben, als zij hadden willen vertrekken en
als niet vier bataljons waren teruggekomen op het gerucht van de
