620
als men in de gedachte eens nagaat, hoe weinig ze overeenkomen
met hetgeen daaromtrent zoo al geleerd wordtdan kan men moeielijk
zijne lachlust bedwingen. En tóch zijn het meesttijds slechts dergelijke
opgaven, die den aanvoerder hier te lande in staat stellen, bij zijne
operatiën een soort van bestek uit te zetten. Zou het daarom niet
tijd worden, dat een onzer ondervindingrijke krijgsmakkers eens
zijne krachten beproefde aan de samenstelling eener handleiding voor
troepen te velde in Indië, die geheel op ondervinding is gebaseerd,
dat wil zeggen eene handleidingdie niet bestaat uit een samenraapsel
van gegevens, welke uit andere werken, die met het 'oog op Euro-
peesche toestanden worden geschreven, zijn overgenomen, maar uit
een boekske, waarin men door voorbeelden opgehelderd zou kunnen
zien, wat eenvoudige hulpmiddelen men meesttijds in Indië te velde
gebruikt om tot eenig resultaat te komen. Hijdie dat ondernam
en tot een goed einde bracht, zou, gedachtig aan de waarheid, dat
schijpbaar nietige zaken meesttijds een overwegenden invloed hebben
op handelingen te velde, een onschatbare weldaad aan het leger
be wij zeii.
Als uitgangspunt voor de noorderkoloime werd naar aanleiding
dezer gebrekkige gegevens Noeniali gekozen. Die negorijdoor de
bevolking verlatenboodwat ruimte en geschiktheid tot debarkeeren
betreft, de beste gelegenheid aan. Teneweh zou misschien beter zijn
geweest, doch hier was reeds de bevolking van 4 bevriende kam
pongs opeengehoopt en vóór alles moest eene botsing vermeden worden
tusschen hen en onze woeste Ternataansche hulptroepen.
De zuidelijke kolonne zou het binnenland van uit Kairatoe intrekken.
Beide kolonnes zouden trachten zich halfweg in het binnenland te
vereenigen. Yoor dat vereenigingspnnt werd Tibiari, door sommige
hoofden ook Roema-Soal genoemd, aangewezen.
Zoodoende werd het eiland op de grootste en meest bevolkte
breedte overgetrokken en het punt bereikt, waar de gevreesde Sapa-
lowastam zich volgens berichten verschanst had. Als algemeen voor
schrift bepaalde men nog, dat alles in het werk moest worden gesteld
om den vijand op te sporen en afbreuk te doenterwijl niets ver
zuimd mocht worden om het weifelende en goedgezinde gedeelte der
inwoners op onze hand te krijgen en te behouden.
Op de terugreis naar Amboina, waar de noorderkolonne, die
grootendeels zou worden samengesteld uit de van Java gezonden
versterking, moest embarkeerenwerd Noeniali weder aangedaanten
einde aldaar tot geruststelling en bescherming der bevolking eene
