100
redenenen aangezien deze soort torpedo's alleen in die vaarwaters
kunnen worden aangewenddie voor eigen schepen niet behoeven
open te blijven, zullen zij wel eene beperkte toepassing vinden.
Behalve hetgeen reeds door den druk is bekend gewordenzijn
het vorig jaar nog door de artillerie te Helder en Brielle vergelij
kende proeven genomen met de electro-schoktorpedo's von Preuscheii)
Tkesingh en van Houtumwaarvan alleen de eerste door middel
van een extrastroom moest ontstoken worden. Deze heeft echter niet
voldaan. Aangezien de kapitein Thesingh mij voorts zelf verklaard
heeft, aan de door den Heer van Houtum uitgedachte torpedo de
voorkeur te gevenzoo teeken ik hieromtrent alleen aandat daar
van twee soorten beproefd zijn, en wel die met kwikbus en met
kogelbuswelke alléén daarin verschillendat in de laatstein plaats
van eene hoeveelheid kwik, de stroom gesloten wordt door een ko
peren kogel, die bij aanvaring tegen het deksel rolt, terwijl de eerste)
behoudens kleine verbeteringen, is omschreven op bladz. 14 en vol
gende zijner brochure. De aanneming dezer torpedo is voorgesteld,
doch daaromtrent is nog geene beslissing genomen.
Volgens bij het Dep artement van Oorlog bekomen informatiën is
met marine sedert in overleg getreden omtrent het aandeel, dat de
land- en zeemacht in het torpedo-wezen zullen hebbenen ligt het
in de bedoeling, nu het advies te vragen van eene gemengde com
missie, omtrent het definitief aan te nemen torpodo-materiëel. Een
aantal electro-schoktorp edo's, model van Houtum, is daartoe in aan
maak. Hoewel ik geen bezwaar zou zien, om de bedoelde torpedo
ook voor Indië aan te bevelen, is het echter mogelijk, dat de eer
lang te nemen proeven voor Nederland tot eene beslissing in deze
zaak zullen leiden, die, als zij niet te lang uitblijft, naar mijne
meening zou kunnen worden afgewacht. Gaarne had ik iets naders
gehoord van het door de Pruisen in den jongsten oorlog gebezigd
torpedomateriëeldaaromtrent zijn echter in Nederland geen gegevens
voorhanden.
Thans blijft mij nog over, te vermelden, dat ik, na reeds vroeger
herhaaldelijk 's lands artillerie-inrichtingen te Delft te hebben be
zichtigd, mij nogmaals den 8steu Augustus derwaarts heb begeven.
Hoewel daar ontegenzeggelijk steeds veel nuttigs te zien is, zag ik
er ditmaal niets nieuws dan den mitrailleur van Ghristophe en Mon-
tigny met de daaraan later aangebrachte verbeteringen, en twee Gat-
ling-kanons.
Juist was eene Eransche mitrailleuse ontvangen, die, naar ik ver-
