133
gebezigd: //dat ons kleine land aan het bezit dezer rijke gewesten
schier al het gewicht_ ontleentdat het thans nog kan werpen inde
schaal der politieke belangen; dat in deze bezittingen het
zwaartepunt ligt van onze nationale welvaart, niet enkel op mate
rieel, maar ook op geestelijk gebied; dat wij daar een uitgestrekt
worstelperk vinden voor al onze krachten, een edel doel voor ons
streven, een onbegrensd, door den aard der zaak ons meer bijzonder
voorbehouden veld voor wetenschappelijke onderzoekingen, een on
uitputtelijke mijn van nieuwe motieven voor onze, zich veel te veel
aan de oude traditiën vastklemmende en door gebrek aan nieuwe,
frissche stof wegkwijnende vaderlandsche kunst."
Stellen deze woorden aan de eene zijde het hooge belang in het
licht, hetwelk er voor Nederland in gelegen is om zijne schoone
bezittingen in Insulinde te behouden, aan den anderen kant geven
die woorden de beweegredenen aandie eene andere mogendheid de
be'/eeripe hand naar onze koloniën kunnen doen uitsteken. En dit
zal te eerder geschieden, naarmate de verovering minder inspanning
zal vorderen. Hierop kan niet genoeg gewezen worden.
Wij wenschen thans nog een dwaalbegrip te bestrijden, dat, blijkens
de onlangsop blz. 491 van den Hieuwen militairen Spectator van
1871, opgenomen recensie van Teuto's bekende brochure, bij sommige
Nederlandsche militaire schrijvers bestaat. De recensent zegt//Kunt
gij Batavia of Weltevreden -zoo in eens opnemen en plaatsen
het te Bandong of op een ander punt van het binnenland van Java,
zeer goed, wij verlangen niets liever; maar wij zien geen kans om
die overbrenging van hoofdstad ooit tot stand te brengen, want het
moment van traagheidom met de wiskunstenaars te sprekenwerkt
in Iudië nog ruim zoo sterk als hier te lande, waar het toch ook
al niet zwak is. Onze kinderen en kindskinderen zullen het niet
beleven, dat Batavia ophoudt, de hoofdstad te zijn; dus, waarom
dan voortgeredenerd op eene onderstelling, die nooit tot werkelijkheid
overgaat? lloud u liever op met iets dat minder goed is, maar dat
tot stand kan worden gebrachtnquand on iia pas ce que Ton dime,
il Jaui aimer ce que Ton aT'
Het dwaalbegrip, dat wij bedoelen, is, dat er sprake is van het
overbrengen van Batavia of Weltevreden, terwijl de kwestie alleen
is, de verplaatsing van den bestuurszetel. Batavia kan de hoofdstad
van Insulinde blijvenevenals Amsterdam de hoofdplaats van Ne
derland is, niettegenstaande het bestuur te 's Hage is gevestigd.
O O
