192
Immers, indien de Generaal van Swieten in werkelijkheid overtuigd
ware geweest van de goede werking van vereenigingen als diewelke
tijdens zijn bestuur te Padang bestonden, dan gewis zoude hij niet
in gebreke zijn gebleven ook als Kommandant van het Indische leger,
zijne hooge sympathie te blijven verleenen aan de afschaffings-ver-
eeniging ter Sumatra's Westkust (hetgeen toch voorwaar niet moeie-
lijk was voor eene werkelijk goede zaak maar ook om elders in
Indië, én in de eerste plaats op Batavia, waar hij persoonlijk zich
bevond en invloed kon uitoefenen en van zijne hooge sympathie
koude doen blijken, zoodanige vereenigingen te doen tot stand
komen. Dit ware plicht geweest van den Generaal van Swieten, in
dien hij de zekerheid hadde gehad van de heilzame gevolgen voor
het leger van de oprichting van afschaffings-vereenigingen als die te
Padang.
In stede van dien, heeft de Generaal van Swieten eerst te Willem I
de door den kolonel Boelhouwer genomen maatregel, die was inden
geest van hetgeen te Padang was geschied onder het bestuur en de
hoo^e sympathie van den Generaal van Swieten, doen intrekken, en
daarna zelfs de bepalingen betreffende eene splitsing der onder
officieren en manschappen van het leger in twee categoriën buiten
werking gesteld.
Is het aanneembaar, dat dit alles zoude zijn geschied, indien de
Generaal van Swieten zelf niet de overtuiging had erlangd van het
kunstmatige van het bestaan en van de slechte werking van de af
schaffings-vereenigingen
Wij bezitten die overtuiging, omdat de grondslag, waarop zoo
danige vereenigingen zijn gebouwd, is onnatuurlijk, en de-druk voor
de leden van zoodanige vereenigingen is hoogst ongelijkmatig. Het
is eene erkende zaak, dat het menschelijke lichaam eene natuurlijke
neigingzoo al geene directe behoefte heeft aan opwekkende middelen.
Tot bevrediging van die neiging, van die behoefte, heeft men ver
schillende middelen, overal, zelfs bij de nog schier in natuurstaat
verkeerende, zoo wel als bij de meest beschaafde volken. Onthou
ding is dus niet natuurlijk; het is een dwang dien men zich oplegt.
Voor bemiddelden is het zeer gemakkelijk en volstrekt geene opoffe
ring, om het gebruik van sterken drank, dat wil zeggen genever,
brandewijn, arak en dergelijken, natelateuomdat zij zich voor dat
gemis ruimschoots schadeloos kunnen' en ook weten te stellen, door
het gebruik van portwijn, madera, roode en rijn-wijnen, bieren, enz.
enz. Verreweg het meerendeel der leden van de maatschappijen
