Hasten van de giioote steden in vredestijd door haar
245
Maar hij, die bij de zaak betrokken is en dien blik'in de toekomst
mist en die nu eens tot den oorlog besloten heeft, zoekt, zoo hij
tijdelijk de zwakkere is, zeer natuurlijk zich door verleriging van
den oorlog of door verdaging van de beslissing nieuwe kansen ie
verwerven, en daartoe moeten hem, naar omstandigheden, vestingen,
verschansingen, nieuwe versterking aan troepen en dergelijke de mid
delen geven.
De in de verlenging van dén oorlog liggende nieuwe kansen van
van eene gelukkige uitkomst zijn de prijs voor de offers, die het
vertragen van de beslissing van hem eischt, offers, die hij tenslotte
toch altijd uit eigene beweging brengt, en die dikivijls genoeg de
uitkomst beloonen. Maar ook, als ten slotte toch de laatste hoop
bedriegtals alle offers blijken vergeefsch te zijnmag de oorlog
voerende evenmin daarvan aan het bestaan van eenig oorlogsmiddel
de schuld geven als de koopmanwien eene uitgebreide speculatie
door force majeure misluktvan wien b. v. een schip met kostbare
lading strandt, deswege de uitvinding van de schepen mag verwen-
schen.
Het ware intusschen mogelijkdat de praktische bezwaren dei-
versterking en verdediging van groote steden, bij nauwkeurig onder
zoek, inderdaad zoo groot en onverkoomlijk schenen, dat het vast
houden aan zulke plaatsen als eene onmooglijkheid of ten minste
in militair opzicht een nadeel zou kunnen worden geacht, en men,
door den nood gedrongen, een ander punt zou moeten kiezen, in
strategisch opzicht minder gunstig, maar in de praktijk beter diensten
bewijzende. Wij zullen daarom deze bezwaren nagaan.
Uitwerking van het gebrek aan ruimte en van de beperking
door de verbodene kringen.
De klachten over de stremming van het verkeer in vredestijd en
over de beperking van de natuurlijke ontwikkeling eener plaats ten
gevolge van haar karakter als vesting worden in de groote versterkte
steden bijzonder heftig en verheffen zich luider en luider. Daar zij
het uitgangspunt van de geheele beweging tegen groote stadvestingen
vormenvinden zij weerklank in tal van vlugschriften en dagblad-
KARAKTER ALS VESTING.
