383
verbinding van liet leger in Indië en dat in het moederland.
Niemand, zegt de generaal, ontkent de voordeelen van wat ik
weuschieder weetdat de waarde van het Fransche leger voor een
goed deel ontleend is aan de ondervinding, die de Fransche officieren
in Afrika opdoen.
Wij stellen hier tegenover, dat een Fransch stafofficier, wemeenen
van het leger van Mac-Mahon, tijdens den laatsten oorlog gezegd
heeft: Nos troupes cTAfrique sont une plaie de Varmée^\ dat het
Pruisische leger geen krijgservaring door oorlogen tegen onbeschaafde
volkeren had opgedaan. Wij willen wel gelooven, dat er voordeelen
zijn in het detacheeren van officieren naar Indië; wanneer deze eene
expeditie bijwonen, zullen zij zich later te velde beter weten te
reddenen men leert de dapperen kennen en waardeeren. Maar
er zijn ook groote nadeelen aan verbonden; tusschen een Pruis en
een Dajakker of Balinees is een hemelsbreed onderscheid. Tegenover
de laatsten kan men ongestraft soms de regelen der tactiek veront-
achtzamenhier vecht men zonder onderscheidtegen slecht uitge
ruste en slecht geoefende troepen. De mogelijkheid bestaat, dat de
daarbij opgedane ondervinding voor een Nederlandsch officier ge
vaarlijk is.
Een onzer vrienden heeft het voornemendeze aangelegenheid
later breedvoerig in dit tijdschrift te bespreken. Wij zullen ons
daarom thans tot het bovenstaande bepalen.
Na den heer Knoop vervolgde de heer Stieltjes het debat. Deze
zag den toestand niet treurig in, en meende, met den heer Knoop
dat de toestand vrij voldoende is, waar men over zulk een leger
als het Nederlandsch-Indische te beschikken heeft.
Zie daar weer het geloof aan de ngloireZeker heeft het
Indische leger veel goeds; dat leger, naar wij gelooven zoowel
de Europeesche en inlandsche soldaten, zullen stand houden, ook
tegen een overmachtigen vijand. Maar om met goeden uitslag uit
den strijd te treden, zijn vele factoren noodig, zooals o. a.
een uitstekend legerbevelhebber, goede oefening bij de troepen,
dapperheid, energiek handelen ook bij de mindere aanvoerders, goede,
deugdelijke bewapening, terreinkennis, goed gebruik van spoorwegen
en telegraphen, behoorlijke sterkte des legers, enz. enz. Hij, die
in deze factoren gezamenlijk boven zijne tegenpartij staat, zal over
winnaar zijn. Het kan niet genoeg gezegd worden: de superioriteit
van enkele factoren verzekert de overwinning niet. Stel een Daendels