afkeuring verdienen bij hen. die erkennen, dat de oorlog op zich-
zelven een ongeluk, maar een onvermijdelijk ongeluk is."
Men behoeft zich slechts af te vragenwelk nadeel het den Prui
sen zou toegebracht hebben, en hoedanig hunne gemeenschap met
de operatiebasis gebrekkig en gevaarlijk zou zijn geweest, wanneer
geen spoedige val van Straatsburg, Mezières, Thionville en Toul
ware verkregen.
De onschuldige slachtoffers van den krijg mogen het daarom den
Pruisen tot geen verwijt maken, dat zij bombardeerden, maar rich
ten veeleer hunne berispingen tot de hoofden van het Pransche
krijgsbestuur, die aan de vestingen de gebrekkige inrichting gaven
liever, die onder de gewijzigde omstandigheden der hedendaagsche
krijgsvoering, eene inrichting lieten behouden waarbij een bom
bardement mogelijk blijft
Groote steden, de bronnen van welvaart van een land, de cen
trums van industrie, zijn ook doorgaans strategische punten. Wil
men die punten versterken en het bezit daarvan voor zich verzeke
ren dan behoort de ingenieur de leer der permanente versterkings
kunst zoodanig aan te wenden, dat een bombardement onmogelijk,
althans in de eerste perioden der verdediging onmogelijk wordt.
Dat wil zeggen steden moeten, behalve de hoofdomwalling, voorlig
gende werken hebben, waarbij het bewerpen der stad ondoenlijkin
ieder geval zeer beperkt wordt.
Welke zijn die afstanden? Men zegt, maar het feit is nog niet
voldoende gekonstateerddat getrokken belegeringsvuurmonden van
groot kaliber, zooals de kanonnen van 24 e. m., hunne projectielen
op 7000m.en meer hebben gebracht. De voorliggende werken moe
ten dus zóó zijn, dat de vijand zijne eerste batterijen, op geen korte-
ren dan gezegden afstand, van ;de hoofdomwalling der tegen bombarde
ment te beveiligen stad kan aanleggen. De vijand zal dan den aan
val op de voorliggende werken en forten moeten richten, en van het
verdedigingsvermogen van deze zal het afhangen, of de stad zal
vallen of behouden blijven. De fortificatorische oplossing van de
quaestie is niet gemakkelijk, maar zij moet gevonden worden. Is
zij niet te vinden, welnu, men versterke geene steden meer.
Het bombardement van Parijs heeft weinig materié'ele schade toe
gebracht, en door moreele werking het tijdstip der overgave geene
minuut vervroegd. Trouwens was het aantal tot het op grooten
afstand bewerpen der stad gebezigd geschut te gering. De hoofd
stad met hare forten zou zich nog lang hebben kunnen verdedigen!
400
