401
en zoo zfr gevallen is, is het niet, het werd reeds vroeger gezegd,
door ijzer en lood, maar door den honger.
De uitwerking van het bombardement staat in geene vergelijking
lioogenaamd met die, welke men bij Meizières kon waarnemen. Den
30stea December waren daar ter plaatse de belegeringsbatterijen vol
tooid, en den 2^™ Januari gaf de vesting zich met hare 106
(volgens anderen 150) stukken, na een bombardement van 30 uur,
aan den Generaal von "Woyna over. De dicht bebouwde versterkte
hoofdstad der Ardennen was tot een puinhoop geschotenen een
tal van bewoners, die in de kelders beachutting zochten, tot grsf
geworden. Geene beschrijving kan den weemoedigen indruk weer
geven van hetgeen het oog daar te aanschouwen hadmaar geen
weemoed, geen verweekt hart geve voedsel aan de beschuldiging van
onmenschelijkheid, die den Pruisen wordt ten laste gelegd. Men
begrijpe, dat het alleen de verouderde, in de nieuwe versterkings-
kunsr niet meer passende omwalling van Mezières is, eene omwal
ling diebij het vernielingswerk des vijandszelve geheel onbe
schadigd is geblevenwelke al die ellende heeft aangebracht.
Nog eens, kan een stad niet tegen bombardement beveiligd worden,
men versterke haar niet.
Schok- en tijdhuizen. In al de gevechten, die geleverd zijn, is
door de Pruisische artillerie met bewonderenswaardige nauwkeurig
heid geschoten. Dit is ten deele een gevolg van de goed geleide,
en tot in details voortgezette vredesoefeningen omtrent het geven
der richting, maar hoofdzakelijk een uitvloeisel van het gemak,
waarmee de met schokbuizen gewapende projectielen de waarneming
van den afstand waarop zij springen mogelijk maken.
Het voorschrift bestaat, dat, bij het openeii van het vuur, eerst
één of twee vuurmonden der batterij zich inschieten, het eerste schot
gedaan op iets korteren afstand dan die, welke door schatting op
het oog wordt afgeleid; is deze schatting joist geweest, dan ziet men
het projected ook vóór het doel springen. Het tweede schot wordt
op iets grooteren afstand gedaan, en is het springen van de granaat
nan niet waarneembaar, dan wordt hieruit de gevolgtrekking ge
maakt, dat de aanslag van het projectiel achter het doel heeft blaats
gehad. Twee opzethoogten zijn dus gebezigd; de eene gaf den aan
slag van het projectiel op een te korten, de andere op een te grooten
afstandde grenzen zijn derhalve bekend gewordenwaartusschen
de ware opzethoogte gelegen moet wezen. Door oefening kunnen
