47S
zorg. Ik herinner mij werkelijk, dat deze man mij den 30ste" Augusta
verhaalde, dat hij zich had moeten vermommen als koopman in bran
dewijn en sigarenen het vertrouwen van een Duitsch hoofdofficier
had weten te winnendie hem vergunning had gegeven om dezen
handel in de legerplaatsen te drijven.
//Dat zijn zooveel oorzaken van vertraging, die duidelijk genoe»
verklaren, hoe eene dépêche, eerst den 22sten of 23sten Augustus
uit Reims vertrokken, niet vóór den 30sten te Metz gekomen is,
ISTu is zeker, dat het bedoelde telegram op zijn vroegst van den
22sten Augustus is."
Hoe het zij, ai is ook deze dépêche niet bij tijds aangekomen,
de maarschalk wist er genoeg van om niet te aarzelen nog eens
het doorbreken te beproeven. //Ik besefte te zeer", zegt hij, //de
noodzakelijkheid van handelen om niet te trachtenten minste door
eene afleidingden marsen naar ons te begunstigen, die de beer
maarschalk Mac-Mahon mij door zijn telegram van 18 Augustus
had doen voorgevoelen.''''
Van daar het plan tot den slag van 26 Augustus. Hier weder
wordt het bedenkelijke verwijt, dat men tegen den maarschalk Bazaine
aangevoerd hadlouter en eenvoudig bevestigd door zijn eisen
getuigenis.
//Ik vereenigde dien dag", zegt hij zonder eenige andere uitleg-
legging, //in het kasteel van Grimont, al de chefs van legerkorpsen
en de kommandanten van de speciale wapens tot eene bespreking,
waarvan hieronder het verslas: volsrt."
O O
Wij zullen eenige der treffendste gedeelten van dit proces-verbaal
aanhalen. Maar in de eerste plaatssinds wanneer is het gebruikelijk,
dat een opperbevelhebberbij den aanvang van een gevecht, en terwijl
zijne troepen manoeuvreerende generaals bijeen roept, en den tijd,
die aan handelen moest worden gegevendoorbrengt met hen te
raadplegen P En wat wordt de zelfstandige optrediiiEr van den aan
voerder, zoo hij, gelijk de maarschalk doet, bij elke gelegenheid
het gevoelen van zijne ondergeschikten inwint, een besluit neemt
volgens de meerderheid van stemmen en zijne verantwoordelijkheid
van zich afschuift?
//Met weinige woorden zegt het proces-verbaal, r/legde de maar
schalk den toestand bloot zonder eene bepaalde meening uit te
brengen en gaf het woord aan den generaal Soleille."
W ij weten reedsdat de generaal Soleille en de generaal Coffinières,
die eenstemmig dachten getracht hadden den opperbevelhebber van
