486
krijgsgevangenliet leger van Metz is nauw ingesloten. Dit leger,—
alle getuigenissen bevestigeu het (Vergelijk hier voren het ge
voelen van den generaal Frossard Pr.), was volkomen hersteld van
de tuchteloosheid in den aanvang van den veldtochtde gevechten
van BornyRezonville en Saint-Privatkrachtig gevoerdhadden
er veel degelijkheid aan bijgezet; het was bezield met groote moed,
georganiseerd, verlangende zijn plicht te doen, en genoegzaam voor
zien van geschut. In dezen stoffelijkeu en zedelijken toestand was
het in staat tot eene veelvermogende inspanning; het gevoelde dit
en wilde ze. Maar ingesloten gelijk het was door de fouten van
hen, die het beleid van den krijg hadden, was het moogiijk, dat
eene overgave de eenige uitweg zoude zijn. Evenwel, om het eene
zekerheid te doen worden, dat zulk een uitweg onvermijdelijk was,
zou het leger, een grooten veldslag leverende om de insluiting te
verbreken, dien moeten verloren hebben; dan ware het duidelijk
geweest, dat de Duitsche liniën niet doorbroken konden worden, en
men zoude met berusting den hongersnood en de overgaaf hebben
laten komenmaar omdat dit afdoend bewijs niet geleverd is gewor
den, heeft de militaire kritiek het recht te zeggen, dat men gedaan
heeft, wat mislukt is, en dat men niet beproefd heeft, wat alleen
te doen was."
Frits.
2.1 Mei 1872.
