545
Met geoefende soldaten zou de slag aan de Katzbach misschien
niet verloren zijn geworden; in elk geval ware hij herstelbaar geweest
met jonge, pas gevormde strijders was hij het begin eener ramp.
Nooit zag men, bij tegenstelling, beter wat de lichamelijke en zede
lijke kracht, de weerstand van lichaam en ziel tegen de guurheid
van het weder, tegen den honger, den dorst, tegen al de ellende
van den oorlog, wat, in één woord, dat stoïcisme vermag, dat de
militaire opvoeding niet in eens maar onmerkbaar geeft, en dat,
gelijk wij in den aanhef reeds zeidenniets anders is dan het bere
deneerd gevoel van eer en plicht. Er is hiervoor geen bevoegde r,
geen overtuigender, geen oprechter getuige dan de edele Macdonald
zelf. Zoo wordt de waarheid eene kracht en de geschiedenis eene
voordeelige leering.
//Het slechte weder," schreef hij, //doet den troepen meer kwaad
dan de wapenen van den vijand. De soldaat heeft in alles een
tegenzin door de marschen en de ongunstige weersgesteldheidhij
is moedeloos." Het getal achterblijvers en vluchtelingen was zeer
groot. //De vijand vangt alle stroopers op, die door geene tucht
zijn terug te houden, of juister, er heerscht in alle rangen eene
buitengewone lauwheid" (uit Görlitz, 1 Sept.).
Uit Noslitz, den 2d™ Sept. //De lauwheid der chefs, de tuchte
loosheid, de strooperijenhet gebrek aan wapenen voor misschien
tien duizend man en aan munitie zijn zoovele redenen, die Uwe
Majesteit bewegen moeten haar leger meer in hare nabijheid saam
te trekken om de gemoederen op te beuren. Ik ben verontwaardigd
over den geringen ijver en de weinige belangstelling, waarmede men
mij dient." Marmont wenschte vervangen te worden. Lauriston
schreef (uit Spittel, 2 Sept.): //Eén woord en vooral één blik van
Uwe Maj. zou alle hoofden elektriseeren en allen een' grenzenloozen
moed inboezemen."
De keizer was getroffen over de wanorde, die hij in Macdonald s
korps vond en gaf den ö11™ Sept. uit Bautzen eene legerorder,
waarin de stroopers en vluchtelingen stof tot overpeinzing vonden,
en die aldus luidde: //Telkens als er tien weggeloopenen bijeen zullen
//zijn gebracht, zal, na lotiug, een hunner worden doodgeschoten.
Gelijk in Silezië was ook op den weg naar Berlijn Marmont s
profetie bewaarheid geworden. Oudinot had den slag bij Grossbeeren
verloren.
De generaal Lemarois schreef den 4<t™ Sept. uit Maagdenburg
//De divisie Lanusse, omstreeks drie duizend man sterk, is hier
