548
bij een gedrongen over eene kleinere oppervlaktedie sinds vijf maan
den door meer dan 400,000 man was uitgeput geworden, verloor
nu het beste deel van zijne bestaansmiddelen, al won het ook in
veiligheid. De slecht gevoede soldaten werden moedeloos. De
honger dreef hen ver van hunne legerplaats. De voorraad aardap
pelen was bijna uitgeput. Het rantsoen brood werd met twee derde
verminderd en alzoo gebracht op acht oneenomzoo mooglijkte
worden aangevuld met rijst. Maar drie armee-korpsen hadden zelfs
in vijf dagen evenmin rijst kunnen krijgen.
De Saksische regimenten begonnen over te looped naar de bond-
geuooten. Yan den eersten tot den iöi1311 verloor het Fransche leger
door dagelijksche gevechtenaanhoudende marschenhet vuur, den
modder, de ontberingen, het stroopen en door desertie meer dan 25000
man; 30000 man bleven te Dresden onder Gouvion Saint-Cyr. De
dag van Leipzig brak aan. Napoleon kon den 16den Oct. nog slechts
over 170.000 strijders beschikken. De vijand stelde er 220,000
tegenover en ontving versterking, naarmate de Franschen zwakker
werdenook door het overloopen van al de tot dus verre hem trouw
geblevene Saksers. Ten laatste waren de bondgenooten driemalen
zoo sterk. Napoleon besloot te laat tot den terugtochtdie moedig
door de troepen van Oudinot gedekt werd.
Te Lindenau kwamen misschien 80,000 Franschen bijeen, maar
toen zij de Saaie waren overgetrokken en zich minder voelden bloot
gesteld aan de slagen van den vijand, verdween de weinige orde,
die hen tot dus verre had bijeengehoudenveel meer dan het gevaar.
Wel is waar liepen niet allen uit het gelid, maar langs de beide
randen van den weg vormden zich benden, die daaglijks grooter werden
door de verslapping van de krijgstucht. De namen achterblijvers
en stroopers klonken te zwak voor deze bendende goede soldaten
noemden hen fricoteurs. De vijand nam hen met honderden. Eens
deed Oudinot in tien minuten er twaalfhonderd oppakkenen twee
doodschieten om een voorbeeld te geven. Vruchteloos! Het kwaad
was ongeneeslijk.
Mortier schreef, 29 Oct., uit Elieden: //Ik heb mannen noodig
en geen kinderen. Men kan niet dapperder zijn dan onze jonge
lingschap, maar zij mist krachten, bevolkt de hospitalen en bij de
geringste onzekerheid toont zij de gebreken van haren leeftijd. Men
heeft, om Frankrijk te verdedigen, mannen noodig."
De gevormde man is slechts de ruwe grondstof van den gevormden
soldaat. Het waren vooral oude soldaten, die den 303teu Oct. bij
