655
Wiet alleen echter behooren de algemeene, gewestelijke en plaat
selijke militaire autoriteiten, zoomede de verschillende korps-komman
danten voorzien te zijn van de voor hunne dienstbetrekkingen
benoodigde topographische kaarten, maar het is zelfs wenschelijk, ja
noodzakelijk, dat men over de middelen kunne beschikken, om die
voorziening uit te strekkeu over alle officieren en minderen, die deel
zullen uitmaken van eene te ondernemen expeditie, en tevens, oin
aan belanghebbenden gelegenheid te geven, zich de verschillende
topographische kaarten, naar mate deze gereed komen, op eenvou-/
dige en weinig kostbare wijze aan te schaffen.
Het is echter juist deze voorziening in oorlogstijd, die de meeste
bezwaren oplevert.
De behoefte aan kaarten van deze of gene landstreek toch kan dan op
een gegeven oogenblik zóó groot wezendat de beschikbare middelen
blijken ontoereikende te zijn om in die behoefte te voorzien; en.
ofschoon nu wel als algemeenen regel geldtdat men zich in vredestijd
op oorlogstoestanden behoort voor te bereidenzoo mag die regel
in dit geval niet te letterlijk worden toegepast.
Het schijnbaar meest rationeele middel toch, het opleggen van eene
belangrijke hoeveelheid exemplaren van alle bestaande topographisóhe
kaarten van den Oost-Indischen archipel, zoude niet alleen leiden
tot hoogst belangrijke uitgavendie weder voor het grootste gedeelte
nutteloos zouden zijn, daar toch alleen in buitengewone omstandig
heden en dan nog slechts van een zeer klein gedeelte van dien ko
lossalen kaarten voorraad zoude partij kunnen getrokken worden,
maar bovendien zoude die maatregel weinig doeltreffend zijnwanneer
b. v. sedert de vervaardiging eener kaartlatere en betere gegevens
of belangrijke wijzigingen in den topographischen toestand van de
landstreek het samenstellen van nieuwe verbeter-kaarten mochten nood
zakelijk maken.
Geen wonder dus, dat in de legers van bijna allen beschaafde
natiën wordt omgezien naar de beste reproductie-methode; dat wil
zeggen, naar de middelen, om van de benoodigde topographische
kaarten, op de duidelijkste, spoedigste en goedkoopste wijze, op
een gegeven oogenblik eene groote hoeveelheid exemplaren te kunnen
afleveren.
Een overzicht te geven van al de tot dus beproefde reproductie
methodes zoude vallen buiten het bestek dezer verhandeling.
Het wijders aan meer bevoegden overlatende, om over de, als
doelmatig erkende methodes eene meer gedetailleerde en wetenschap-