656
pelijke verhandeling te leveren die voorzeker voor deskundigen
van veel belang zoude zijn heb ik mij, bij het ter neder stellen
dezer regelen een meer bescheiden doel voorgesteld, namelijk: om
kort en duidelijk, en met ter zijde stelling van alles wat naar ge
leerde theoriën zweemt, een overzicht te geven, van één der vele
hulpmiddelen, die in den laatsten tijd bij de reproductie der kaarten
onzer Oost-Indische bezittingen met zooveel succes zijn toegepast,
ik bedoelde photograpkie.
Het is u bekend, in welke categorien onze topographische kaarten
kunnen worden gerangschikt; namenlijk in algemeene of residentie-
kaarten waarop het bergterrein middels arceeriugen of tinten is voor
gesteld, en in detailkaarten, waarop die terreinformatie door tranches
is aangegeven.
De eenvoudigste, of, beter gezegd, de meest primitieve reproduc
tie méthode dier kaarten, is zeker die middels teekenaars, doch
tevens is die wijze de meest kostbare en tijdroovende, en bovendien
de minst vertrouwbare.
Zoo vordert onder anderen de kopij van één blad, groot 0,65
meter, onzer detailkaarten, voorstellende zwaar bergterrein, ongeveei
2 maanden arbeids voor een goed iulandsch teekenaar, één blad ad
0,32o meter, der gewasschen en in 't zwart geteekende residentie
kaarten, o a 4 maanden voor een sergeant of sergeant-majoor tee
kenaar, en één dito blad, ad ztz 0,50 Meter, der gearceerde, en in
kleuren bewerkte overzichtskaart, 18 a 24 maanden arbeids voor
een zeer geefend topographisch teekeuaar en arceerder (militair op
zichter of ambtenaar) zoodat één dier kopijeu den lande komt te staan,
respectievelijk op 100,—, 350,— en 4 duizend gulden.
Bovendien is men nimmer zeker, dat die geteekende kopij geheel
overeenkomstig het origineel is.
Aan eene belangrijke reproductie der kaarten langs dezen weg is
dan ook wel niet te denkenenhad men nu ook al in Nederland
over de middelen te beschikken, om, bij de topographische inrichting
te sHage, middels chromo-lithographie (waarover later) de algemeene
of residentiekaarten op uitstekend schoone en tevens weinig kost
bare wijze te vermenigvuldigeneene goedkoope en spoedige repro
ductie der detailkaarten bleef nog lang tot de vrome wenschen be-
hooren, en het is dan ook daaraan toe te schrijven, dat, tot voor
korten tijd, het algemeen belang zoo weinig werd gebaat met de
resultaten der topographische détail-opname.