659
in hoofdzaak die werkwijze bij het Topographisch Bureau alhier ge
volgd.
De photographische reproductie van kaarten levert echter geheel
eigenaardige bezwaren op.
Bij het vervaardigen van portretten of landschappen tochis men
natuurlijk binnen zekere grenzen, niet aan bepaalde afmetingen
gebonden; bij kaarten is zulks echter wel degelijk het geval, daar
moet de kopij bepaalde, naauwkeurige afmetingen hebben.
Om aan die eischen van accuratesse zoo veel mogelijk te voldoen
gebruikt men opzettelijk voor de kaarten-reproductie vervaardigde
triplet-lenzen, b. v. van Dallmeijer, Steinheil enz., voorts deug
delijke camera's, benevens doelmatig ingerigte voetstukken en stel-
bordendie veroorloven, zoowel aan het photographisch toestel, als
aan de opgespannen, te photographeeren kaart alle mogelijke richtingen
en standen te geven.
Wijders kan van de (bij de gewone beoefening der photographie
zoo behulpzame) retouche hier niet dan zeer spaarzaam worden partij
getrokken; de negatieven, die zóó groot van dimensie zijn, 0,40
meter, als slechts zelden bij de partikuliere photographen gebezigd
worden, moeten voorts zoo hard mogelijk zijn, d. w. z. de afschei
ding tusschen licht en donker moet scherp uitkomen, de donkere
partijen behooren geheel ondoorzichtig, de witte lijnen glashelder te
te zijn, en toch moeten, bij negatieven van gewasschen kaarten, alle
halve tinten goed bewaard blijven, daar men alleen van zoodanige
negatieven goede afdrukken kan verwachten.
Eindelijk vereischt nog het afdrukken en tinten der positieven de
grootst mogelijke zorg, tot het verkrijgen van behoorlijk aan
eensluitende, geheel gelijk van tint zijnde kaarten en levert zelfs,
door het ongelijkmatig rekken en krimpen der photogrammenhet
opplakken en aaneensluiten van de samenstellende deelen eener kaart
geheel bijzondere moeielijkheden op.
Het was dan ook eerst na herhaalde proefnemingendat men tot
de thans verkregen, in alle opzichten bevredigende resultaten is
gekomen.
Was men er dus in geslaagd, langs zuiver photographischen weg,
kopijen der detailkaarten en gewasschen overzichtskaarten te vervaardi
gen, al spoedig bleek het, dat deze reproductieméthode, wat eene spoe
dige aflevering der kopijen betreftvoor de verschillende militaire
oogmerken nog veel te wenschen overliet.
Het voor de afdrukken te bezigen papier toch moet eerst worden
