blauw tot drie te beperkenzoo dat voor de reproductie vau alle
kleuren en nuances, op de chromo-lithographische kaarten voorkomen
de, slechts drie steeneu worden vereiseht.
Zie hier eene korte beschrijving van dit even vernuftig als oeco-
notnisch procédé.
Na het inzwarten der gegraveerde omtrekken van de drie, voor
de kleurenreproductie bestemde steenèn, (blauw, rood en geel)
bedekt men de oppervlakten dier steenen met eene zeer dunne en
gelijke asphaltoplossingdie tegen de inwerking van het zuur be
stand en daarbij doorschijnend is.
Zoodra die laag goed droog en hard is gewordentrekt men
daarinmet behulp van eene daartoe opzettelijk vervaardigde gri-
seermachine, tal van elkaar snijdende lijnen, doch zóó gelijkmatig
en zóó dicht bij ééndat het geheel zich als een égale tint voordoet.
Na nu die partijendie wit moeten blijvente hebben bedekt
met eene nieuwe asphalt-laag, overgiet men den steen met eene
verdunde oplossing salpeterzuur en alcohol, waardoor de niet over
dekte ruiten op den steen een lichte tint doen ontstaanterwijl men
de verdere inwerking van het zuur door afspoeling met water stuit.
Om nu de donkerder tinten te verkrijgen, herhaalt men voormelde
ets-méthode, doch bedekt daarbij telkens de reeds zwaar genoeg
geëtste partijen met autographischeu inkttot dat men ten laatste
alle nuances op de noodige kracht heeft ingeëtst.
Dc afdruk van een, op die wijze geëtsten steen zal alle nuances
terug geven, en de verbinding der nuances van de drie steenen
vormt alle noodige kleuren en tinten.
Ten einde deze bewerking te vergemakkelijken en te bespoedigen,
heeft men bij het Topographisch Bureau te 's Hage doen vervaardi
gen eene méchanieke griseermachine van de grootst mogelijke nauw
keurigheid, die slechts éénmaal behoeft gesteld te worden, om ver
volgens geheel alleen het griseerwerk te volbrengen.
De bewerking van het telkens met autographischen inkt dekken
der zwaar genoeg geëtste gedeelten van de drie steenen, vereiseht
lang zooveel tijd niet, als bij de vroegere méthode noodig was om
alle vereischte steenen te bewerken.
Voorts heeft men te 's Hage nog eene niet minder oeconomische
verbetering aangebracht, n. 1. door de gravure van het letterschrift,
die bij gedétailleerde kaarten voor de kundigste graveurs nog zeer
veel tijd vereiseht, geheel overbodig te maken.
Ook hiertoe heeft men weder van het reeds drie maal gebezigde
667
