wij boven reeds de bewijzennog meer bewijzen daarvan zullen wij
in 't vervolg van zijne beschouwingen vinden.
Bekrompenheid en kleingeestigheid zonder weerga, ja, in de oogen
van hen, die niet bij machte zijn om de oorzaak en het nut der
verbodsbepalingen te beseffen; in de oogen van hen, die zich eeu
oordeel aanmatigen over de chefs, op wier standpunt zij zich, ook
maar voor een enkel oogeublik, niet kunnen verplaatsen.
Meer willen wij hierover niet zeggen; het is onze taak niet, de
Indische militaire chefs tegen de bedilzucht van den eersten den
besten anonymen criticus te verdedigen, en die chefs hebben onze
verdediging tegen zulk eene belachelijke beschuldiging ook niet van
noode. De waarheid is, en zij wordt gestaafd door vele algemeene
orders der laatste jaren, dat ons leger wel degelijk met den tijd
mede gaat; dat men zich van hoogerhand aanhoudend moeite geeft
om de militaire en intellectuëele ontwikkeling der soldaten te ver-
hoogen en verbetering te brengen in hun zedelijk en stoffelijk
welzijn. En zoo er hier streng wordt gediendhet is eene alge
meen erkende waarheid, dat de oppassende militair, en zelfs ook
de overigen, steeds het aangenaamste dienen onder strenge en flinke
chefs.
//Een der hoofdoorzaken van een aantal straffen in het Indische
leger is het kantinestelsel." //De dwang, dien men den
militair oplegt om daar en nergens elders zijne soldij te verteren
die verplichtende noodzakelijkheid is niet alleen hatelijk in zijne
oogenmaar sluit hem als het ware buiten de Indische maatschappij."
Alweer verkeerde voorstelling van zakenWanneer is den sol
daat de /verplichtende noodzakelijkheid" opgelegd, om daar en
nergens anders zijne soldij te verteren? Maar evenals in Nederland
en in andere landen zijn ook hier meerdere, voor den soldaat ver
boden huizenwaaronder b. v. ook de kroegen van het slechtste allooi
behooren. In fatsoenlijke koffiehuizen en dergelijke mag de soldaat
gerust komenhij mag daar even goed als in de kantine //zijn geld
verteren." Zoe noem ik b. v. den planten- en dierentuin te Batavia,
die een morgen per week, ik meen des Zondags, gratis voor den
soldaat openstaat.
Eene andere kwestie, die wij den schrijver gaarne toegeven, maar
die volstrekt niet het gevolg is van verbodsbepalingen, is, dat er
over 't algemeen hier zeer weinig fatsoenlijke koffiehuizen gevonden
worden, waar, tegen billijke prijzen, gezonde dranken voor den sol-
82
