3
toon enhoe het bij deskundigen reeds voor jaren algemeen vast
stond dat Java niet aan zee maar in liet binnenland rnoet verdedigd
worden.
De zoo hoog gevierde krijgskundige zegt daar:
//Thans is menover het algemeenvan oordeeldat het verde
digingsstelsel voor Java, voorgestaan door den gouverneur-generaal
van den Bosch, het beste is; en de verdediging van dat eiland plaats
moet hebben, niet in de nabijheid der zee, maar in het binnenland.
In een uitmuntend werk over de verdediging van Neêrland's Indië
heeft de kolonel De Vaijnes van Brakell dat stelsel van van den
Bosch uitvoerig uiteengezet, en er met kracht op aangedrongen om,
al dadelijk, den zetel der regeering te verplaatsen van Batavia, of
van Weltevreden, naar het binnenland, ten einde zich te vrijwaren
voor het nadeel, dat het bezetten van de hoofdplaats door eene ge
lande vijandelijke macht kan te weeg brengen. Worden w ij op Java
aangevallen door een vijandelijk leger, dan brengt ons belang het
mede om niet dadelijk de beslissing te zoeken, niet dadelijk slag te
leveren in de nabijheid der zee, waar de vijand in zijne vloot en
in de plaats, waar hij geland is, alle middelen kan hebben die noodig
zijn voor zijn onderhoud en verzorging; integendeel, ons belang
brengt het dan mede, om vooreerst een beslissende strijd te ont
wijken, terug te trekken naar eene gunstige stelling in het binnen
land den vijand te noodzaken ons daar op te zoekenhem zoo
doende te dwingen tot vermoeiende marschen, hem van zijne vloot
en van zijne overige hulpmiddelen te verwijderen, en den oorlog te
rekken, daar wij dan zeker kunnen zijn, dat ziekten en ontberingen,
nog meer dan vuur en staal,'s vijands legermacht met eiken dag zullen
doen verminderen. Algemeen oordeelt men dan ook, dat, om aan
deze inzichten te beantwoorden, de stelling (van Janssens in 1811) bij
Meester-Cornelis veel te nabij de kust was, zoodat de bij Batavia
gelande vijand die stelling met te weinig bezwaar kon bereiken."
Ook door den schrijver in den N. M. S. wordt de noodzakelijk
heid der verplaatsing van den bestuurszetel in het belang der ver
dediging toegegeven. Maar, zegt hij, 't zal toch wel niet gebeuren,
en gij moet daarom beramen wat er gedaan moet wordenals er
geen verandering komt in den bestaanden slechten toestandhoe
Java verdedigd kan wordenook als Batavia de hoofdstad is geble
ven. Het is beter, meent hij, zijne plannen te bouwen op het
bestaande, dan op eene hervorming, die er nog niet is en mogelijk