105
Omtrent de oorzaken van die onlusten zijn uiij ook uit de
voluinineuse bescheiden nog geene gegevens genoeg ter kennis
gekomen om van deze plaats daarover een beslist oordeel te durven
uitspreken. Verschillende opvattingen van de ambtenaren komen in
de stukken voor, maar zij hebben mij nog niet tot eene voldoende
conclusie geleid, en ik kan daarbij dadelijk voegen dat het gebeur
de op Deli tot op dit oogenblik geen aanleiding heeft gegeven om
eenige verandering te brengen in de politiek der regeering op de
oostkust van Sumatra.
De afstand van gronden, zegt de geachte spreker uit Gorinchem,
schijnt eene van de oorzaken te zijn.
Misschien is deze opvatting, die ook ik in de dagbladen gelezen
heb, juist, maar ik wensch wel te constateeren dat die afstand van
gronden, zoo als tot dus ver bij mijn departement is gebleken, uit
sluitend betrekking had op woeste gronden, en dat dus de opvatting,
die ook te mijner kennis gekomen is, als of de bevolking beroofd
zou zijn geworden van hare gronden, geheel onjuist is.
Er is wel gezegd, dat de in verzet gekomen datoe's meenen, dat
zij rechten kunnen doen gelden op de gronden, welke door den
Sultan van Deli aan Europeanen zijn afgestaan, maar hieromtrent
heb ik nog geene zekerheid, zelfs na al de Indische rapporten te
hebben gelezen.
Wat de heer de Waal in deze Kamer gezegd heeft, herinner ik
mij op dit oogenblik niet juist. Maar ik heb wel aan het Depar
tement van Koloniën gevondendat de minder aangename correspon
dentie, waarover de Gouverneur-Generaal zich beklaagt en die voor
een groot deel onder verschillende Ministerien van 18671871 gevoerd
is, hare oorzaak onder anderen vindt in gebrek aan voldoende
inlichting; door den Gouverneur-Generaal, in weerwil van herhaald
verzoek, niet verstrekt, met name ten aanzien van alles, wat op de
toestanden ter Oostkust van Sumatra betrekking had.
Ik voeg hierbijin direct verband met de vraag van het geachte
lid, dat de Minister van Koloniën, bij gemis der verlangde mede-
deelingen omtrent Deli, bij de handelmaatschappij, een der voor
naamste aandeelhouders in de Deli-maatschappijinlichtingen heeft
moeten inwinnen, en die inlichtingen aan den Gouverneur-Generaal
heeft gezonden, met verzoek, naar aanleiding daarvan ook van de
zijde der Indische regeering met den toestand van zaken bekend te
worden gemaakt.
Van daar, dat het opperbestuur van 1866 af bijna niets in de
