107
is. Het is waar dat de clausule, welke de Minister er bij voegt,
dat de omstandigheden er toe hunnen leidende waarde dier ver
klaring wel eenigszius tempert; maar van het standpunt der Regee
ring kan ik die voorzichtigheid begrijpen. Annexatieof verovering,
wordt dus niet door haar beoogd.
De heer Fransen van de Putte, Minister van Koloniën:
De Regeering maakt berichten in de staatscourant publiek als zij
dit noodig acht; zij wil niet gebonden zijn zulks ten allen tijde te
doen. Er zijn in de laatste maanden omstandigheden voorgekomen,
die dit uit een humaniteitsoogpunt verbieden.
Het bericht: //Twee officieren gesneuveld"; maakt hier wellicht
150 familiën ongerust, en men wordt bestormd met brieven en te
legrammen van ouders, die men buiten staat is te beantwoorden. In
zulke en andere mogelijke gevallen wil de Regeering zich niet binden,
alle telegrammen publiek te maken.
De geachte afgevaardigde meent, dat de Regeering in de laatsten
tijd niet voldoende is ingelicht omtrent de onlusten in Deli. De
Gouverneur-Generaal heeft zich beijverd met elke mail afschriften te
zenden van alle rapporten, zoodat bij de Regeering voorhanden zijn
een groote stapel bescheiden over de laatste expeditie van Deli. Geen
enkel rapport heb ik ongelezen gelaten; geen enkel stuk van den
Resident van Riouw of van den Assistent-Resident van Siakof het
werd door mij overwogen.
Maar daarom durf ik van deze plaats nog niet te komen tot eene
conclusie omtrent de oorzaken; wellicht kunnen anderen, minder
goed ingelicht dan ik ben, dit gemakkelijker, doch men neme de
plaats in aanmerking van waar ik spreek.
Het doel der expeditie is zeer duidelijk. Twee datoe's, onderdanen
van den Sultan van Deliwaren niet alleen in verzet gekomen, maar
hadden ook eene sterkte gebouwd om daarin te volharden. Dat verzet
was gericht tegen den Sultan van Deli, die onder bescherming staat
van de Nederlandsche Regeering en hare ambtenaren. De controleur
van Deli trachtte de zaak in der minne te schikken, maar te vergeefs;
en het gevolg van het bouwen der sterkte is geweest de eerste zen
ding van eene konipagnie uit Riouw.
Na het echec, door deze geleden, en breedvoerig in de staats
courant vermeld, is besloten tot het zenden van het eerste halve
bataillonlater vafi het tweede.
Ik wensch te constateerendat het dempen der onlusten geenerlei
