120
Anders is het met den typhuswij hebben hem noch te Parijs
noch te Metz gehad. Ik heb mij persoonlijk vergewist in eenige
lijkschouwingen, dat zieken, gestorven met schijnbare kenteekenen
van typhusinderdaad bezweken waren aan typheuse koorts. Hetzelfde
is het geval geweest te Metz. De heer Grellois, voor wien//typhus
en typheuse koorts twee aandoeningen schijnen in het wezen der zaak
identisch, van dezelfde natuur, maar verschillend door den vorm", helt
er toe over te geloovendat zich te Metz eenige gevallen voordeden.
Niettemin zegt hij//eenige Duitsche artsenwaaronder zich de
heeren Prerichs en Niemeyer bevonden, kwamen mij, eenige dagen
na de overgaaf, vragen, of wij typhus hadden; ik antwoordde ont
kennend, en daar dit vraagstuk in hun oog een groot gewicht had,
bezochten zijmet het doel om er zich in persoon van te verzekeren
een groot getal ambulances, waar zij eenige lijkschouwingen deden.
Zij vonden er geen typhus."
Toch verkeerden Parijs en Metz in omstandigheden, die volgens
de klassieke geneeskunde, typhus moesten ontwikkelen. De heer
Bouchardat heeft deze gegevens der algemeen aangenomene pathogenie
zeer goed saamgevat in voordrachten, gehouden gedurende het beleg
//Wanneer ik alles voor u zal herhaald hebben, wat ik sinds twintig
jaren in mijn cursus over gezondheidsleer uiteenzetzult gij overtuigd
zijn, dat de typhus noodlottig zeker geboren wordtals deze twee voor
waarden vereenigd zijn -.hongersnoodopeenhooping. Zoo wij hongers
nood ondergaanbestaat zeker reeds de voorwaarde van opeenhooping.
//De factor hongersnood kan vervangen worden door de vereeni-
ging van onderscheidene andere oorzakendie het gestel te gronde
richten (ontoereikende voeding, koude zonder behoorlijke middelen
om ze te doorstaan, buitensporige arbeid, vroegere ziekten, scheur
buik, dysenterie, enz.), gelijk men heeft kunnen waarnemen bij het
beleg van Sebastopol.
//Ik zal u ook bewijzendat deze verschrikkelijke kwaal nimmer
hare verwoestingen beperkt tot de belegerde stadmaar dat zij zie'1
door aansteking uitstrekt tot het belegerende leger, en dat zij dan
even zeer de best gevoeden treft als de uitgehongerden."
Dus laat de pathogenie van typ'nus zich voor den heer Bouchar
dat samenvatten in drie woorden hongersnoodopeenhooping, aanste
king. Parijs en Metz hebben den hongersnood, de opeenhooping,
de koude, den scheurbuik, de opwekkende aandoeningen van den
oorlog en de wanhoop der overgaaf gehad zij hebben geen ty
phus gehad.
