170
maar bovendien hebben de kleine operaties, eiken dag en op alle
punten beproefd, het altijd op zijne hoede gevonden, en ofschoon zij
dikwijls met goeden uitslag bekroond zijn geworden, zijn zij nooit
voor den vijand de aanleiding tot een werkelijk nadeel geweest.
De aanvaller was zoo waakzaam, dat de talrijke koeriers, die uit
de stad trachtten te ontsnappen of er heimelijk binnen te komen,
bijna altijd gevat zijn geworden, en zeer weinigen hebben er in
kunnen slagen hetzij over daghetzij des nachtshet strenge toezicht
te verschalken, gehouden over een front, waarvan de uitgestrektheid
toch ongeveer honderd kilometers bedroeg. De eenige pogingen van
dezen aard, die gelukt zijn, waren in het algemeen beproefd gewor
den over de Seine, tusschen Saint-Denis en Bougivalop dit punt
waren de Duitsche voorposten zeer zwak en rekenden eenigszinsom
hunne insluiting te beschermen, op de rivier, die den doortocht
zeer ongemakkelijk maakte. Men mag ook onderstellen, dat de
ettelijke zendelingen, die in of uit Parijs konden komen, de dubbele
rol speelden van koeriers voor het gouvernement en de famiiiën en
tevens die van spion voor rekening van den vijand. Hoe het zij,
de aankomst of het vertrek dezer boden is altijd hoogst moeilijk
geweest; alleen de luchtvaart, die tot den laatsten dag open is ge
bleven, heeft geheel voldoende uitkomsten geschonken.
Eene zeer algemeen aangenomeue meening heeft doen gelooven,
dat de Duitschers van hunne insluitingstroepen dikwijls meer of min
aanzienlijke strijdkrachten hebben afgezonderd, om ze, tot verster
king, aan andere korpsen te zenden, die de Eransche legers in de
departementen hadden te bestrijden. Yele dagbladen van Parijs
hebben deze bewering verspreidwaaraan bescheidenuitgegaan van
den heer Gambetta zeivenherhaaldelijk eenig gezag hebben bijgezet.
Wij voor ons houden deze verklaringen voor onnauwkeurig. Wat
den linkeroever der Seine betreft, waar wij persoonlijk toezicht
hebben moeten houden gedurende al den tijd van het beleg, kunnen
wij verzekerendat het zesde Pruisische korpsaangevoerd door den
generaal von Tümpling, nooit zijne macht verminderd heeft, die
tusschen de Seine en Bièvre lag; evenmin is dit het geval geweest
met het tweede Beiersche korpsonder de bevelen van den generaal
von Hartmann. Ook het garde-korps, dat Meudon bezette, den
dienst deed te Versailles en te Saint-Germain rust hield, heeft zijne
stellingen niet verlaten. Het elfde korps, onder den generaal Kirbach,
dat de liniën van St. Cloud verdedigdeis er altijd gebleven. Alles
leidt ons om te verzekerendat deze vier korpsen aanhoudend onder
