172
gewicht geweest. Wij hebben reeds uitgelegd dat al neemt men
zelfs aan, wat toch een aanzienlijk resultaat zoude zijn geweest
dat de vijand er in geslaagd ware hetzij een fort, hetzij de geheele
stelling van Saint-Denis te veroveren de belangrijke verdedigingswer
kendie hem vervolgens voor de vesting tegenhielden, niettemin
bleven bestaan. Men kon dus aan dien kant wel een alarm duchten,
maar het gevaar, het groote gevaar was niet daar.
Het was aan den zuidkant. Daar wendden dan ook de Duitschers
hunne krachtigste pogingen aan; daar had de hardnekkige strijd
plaats, die mettertijd beslissend kon worden. Te Saint-Denis had
den de Pruisen tachtig stukken belegerings-geschut en zestig waren
er bovendien gericht tegen de forten in het oosten, terwijl zij ten
zuiden van Parijs ongeveer twee honderd stukken moesten hebben,
gewend naar de stad zelve, waarvan vier en twintig in eene enkele
batterij te Meudon.
Deze ontzagwekkende opeenhooping van aanvalsmiddelen overstelpte
des daags onze forten met een regen van projectielende nacht werd
bestemd voor hunne veel vreeselijker werking tegen de wijken van
de plaats, die zij bereiken konden. Men had aan die zijde de hulp
bronnen der verdediging op zeer groote schaal moeten ontwikkelen,
en wij waren er zelfs binnen weinig tijd in geslaagd het geweld van
het vuur met voldoende uitkomsten te weerstaan. De forten, veel
meer blootgesteld, hadden geleden, maar het einde van hunnen te
genstand was zeer moeilijk vooruit te zien, en in den staat van zaken
op het ongenblik der wapenschorsing zeker nog zeer verre verwijderd.
Wij moeten dus, als onpartijdige tegenstander, erkennen, dat het
eerste gedeelte der Duitsche krijgsverrichtingen om Parijs allen lof
verdiend heeft, maar daarentegen moeten wij ook verklaren, dat in
het tweede tijdperk, die verrichtingen geleid zijn geworden met groote
zwakheid De vijand had drie maanden in schijnbare werkeloos
heid doorgebracht en hij had den tijd gehad om een afdoend plan
voor te bereiden en te doen rijpen, waarvan de natuurlijke bekroning
der groote overwinningen, die hij reeds behaald had, de uitkomst
moest zijntoch is de aanval der Duitschers achtereenvolgens be
proefd ten oostenten zuiden en ten noordenslecht ontworpen en
nog slechter uitgevoerd geworden. Van hunne zijde is veel weifeling
en veel handeling op de gis aan den dag gelegd in de keuze van
het punt, waartegen die aanval moest plaats hebbendrie malen werd
Of met grooten eerbied voor het leven van den Duitschen soldaat? Fr.
