173
de aanvanklijk aangewezene stelling verlaten voor eene anderede
loopgraafwerken, waaraan slap gearbeid werd, bleven zonder nut, en
eindelijk had het bombardement, ongetwijfeld bestemd om de stad
te dwingen zich op genade en ongenade over te geven, geeue an
dere gevolgen dan aan het gevoel van de belegerden nog meer kracht
te gevenmet het oog op eene verdediging tot het uiterste. Bo
vendien, men beseft dat de vijand zelf niet veel vertrouwen scheen
te stellen in den uitslag van den ondernomen aanval tegen eene zoo
ijverig verdedigde stad, welke inwoners sinds lang bekend waren
om hunne bekwaamheid in het voeren van den straten- en barrika-
denoorlog.
De vijandelijke artillerie heeft zeer zeker eene gewichtige rol ge
speeld entot groote verbazing van de staddie zich zoo veilig
waande binnen hare omwalling, kanonnen van eene tot dus verre
onbekende gedaante en dracht, en projectielen van een niet gebrui
kelijk kaliber ten toon gespreid. Hare manschap heeft veel degelijk-
hèid en eene groote juistheid in het schieten aan den dag gelegd, maal
ais slotsom heeft deze buitensporige vertooning van door de weten
schap verbeterde middelen slechts eene even on menschel ij ke als nut-
telooze uitkomst opgeleverd. Zeker, Parijs is eindelijk bezweken;
de aanvallers kunnen dus viktorie kraaien, want inderdaad hebben
zij gezegevierdmaar de val van de vesting Parijs is slechts te
danken geweest aan de strenge, volkomene, door hen volbrachte in
sluitingdie zelfs het geringste voorwerp van voeding belet heeft
binnen hare muren te dringen. Parijs heeft niet gezwicht voor de
macht, noch voor het bombardement, noch voor de vrees van eene
bestorming, die de nog verre verwijderde inneming van een of meer
forten mooglijk zou hebben kunnen maken; Parijs heeft slechts ge
zwicht voor den honger. Wij kunnen niet genoeg op dit punt aan
dringen, een hoofdpunt, wat den Duitschen aanval betreft. Het is
niet aan de pogingen, aangewend gedurende het tweede tijdperk,
dat de Duitschers den val van de groote stad te danken hebben
gehad, die nog langen tijd hunne granaten zoude getrotseerd hebben,
maar wel aan de zoo merkwaardige maatregelen, die zij gedurende
het eerste tijdperk hadden genomen om op alle punten te gelijk de
geringste gemeenschap van Parijs met het overige van de wereld als
hermetisch af te sluiten.
Over de Fransche verdediging. De verdediging van Parijs is het
onderwerp geweest van de meest uiteenloopeude beoordeelingen. De
een heeft volle recht doen wedervaren aan de buitengewone pogingen,