174
die beproefd zijn gewordenj de ander, daarentegen, slechts lettende
op de uitkomst, heeft zich',een veroordeelaar getoond, zoo bitter en
meedoogenloos mooglijk. Wel heeft de val vau Parijs het opgeven
van den krijg ten gevolge gehad, maar de groote militaire operatie,
die bestaan heeft in het verzekeren van den wederstand eener reus
achtige stad van meer dan twee miliioen zielen, gedurende bijna vijf
maanden, tegen een geducht leger, dat de krachtigste en nieuwste
aanvalsmiddelen tot zijn dienst, en bovendien den ongetaanden glans
van even schitterende als veelvuldige overwinningen in zijn voordeel
had deze operatie, welke ook haar ongelukkige uitslag ge
weest zijis niet zonder eenige waarde geweest en de geschiedenis
onpartijdiger en minder hartstochtelijk dan wijzal er wellicht bil
lijker uitspraak over vellen.
Het voegt niet hun die een aanhoudend en rechtstreeksch deel
aan de worsteling genomen hebben, er de verdiensten van te be
palen of de zwakheden te lakenhunne meening kan in geen op
zicht overwegend zijn; zij kunnen slechts, zij rnoeteu zelfs, door
het verhalen van de gebeurtenissenwaarin zij betrokken zijn ge
weest, aan de geschiedenis de inlichtingen eri de bouwstoffen ver
schaffen, die haar later dienen zullen om beslissend en in hoogste
beroep de meeuiug van de menschen te vestigen over de zoo gewichtige
feitendie zij hebben zien volbrengen. Het is hun echter niet ont
zegd reeds nudoor het onderzoek van die feiten zeiven en uit een
louter theoretisch oogpunt, de gevolgen en besluiten te doen uit
komen, die er natuurlijk uit voortvloeien.
In de eerste plaats heeft de verdediging van Parijs het doeltref
fende, bij de tegenwoordige wapening, van de conlre-approches aan
getoond, gelijk die, waarvan de Russen het eerste voorbeeld hebben
gegeven te Sebastopol. Aan het krachtige en snelle opwerpen van
deze gewichtige werken is Parijs verschuldigddat het zoo lang
weerstand heeft kunnen bieden aan de ontwikkeling der ontzettende
strijdkrachten van de vijandelijke aanvallers. De verdediging heeft
in de tweede plaats, en vooral, bewezen, dat, daar het vermogen
van het artillerie-vuur met zijne dracht is toegenomen, de vroeger
aangenomen afstanden voor doeltreffende flankeering van de stel
lingen of vooruitgeschovene werken tegenwoordig niet meer dezelfde
zijn. Het is hoog noodig, dat het naar de oude beginselen aange
legde gebastioneerde front vergroot wordeen dat ook de forten veel
verder van den wal verwijderd, op hoogere punten herbouwd wor
den en bovendien verder van elkander liggen.
