lieudoor het geringe besef van het gewichtdat een aan den
vijand gegeven krijgsmaus woord heeft, toen twee Generaals en drie
honderd officieren, na de capitulatie van Sedan, ondanks het door
hen verpande eerewoordop nieuw tegen de Duitschers streden;
door het gebrek aan krijgstucht, dat zich bij den terugtocht naar
Chalons bij het korps van den generaal Pelix Douay, van het leger
van Mac Mahonopenbaarde, toen bandeloosheid en dronkenschap orde
en tucht hadden ontzenuwd; bij den terugtocht van het Pransche
leger naar Sedan op 27 Augustus 1870, toen zelfs officieren aan
mishandelingen van hunne ondergeschikten blootstonden en plunde
ring aan de orde van den dag was, zoodat de kommandeerende Ge
neraal om eene herhaling van dergelijke ergerlijke tooneeleu te
voorkomen den officieren machtigde, van de gestrengste maatregelen
gebruik te maken; bij den ramp van Sedan, toen soldaten, die
zich aan den wanhopigen strijd wilden onttrekken, de wallen der
stad beklommen; bij de laatste periode van het beleg van Metz,
toen beschonken soldaten en prostituees in het om de stad gelegen
kamp vrij spel hadden en Bazaine, na de overgave der vesting, in
een huis, door zijne eigene soldaten werd omsingeld; door de
menigvuldige desertiëno. a. die na de verrassing van Beaumont
door het schandelijk misbruikdat van het verleenen van decoratiën
gemaakt werd, toen Napoleon III, na den slag bij Gravelotte op
Chalons was teruggetrokken; door de jacht naar het maken van
bevorderingen en het verkrijgen van onderscheidingenstaande het
beleg van Metz, waartoe, vooral na dat de capitulatie dier vesting
was bekend geworden, de onwaardigste middelen te baat werden ge
nomen; door het geheimzinnige gedrag van den Maarschalk Ba
zaine na de proclamatie der Pransche republiek o. a. in de zendingen
van Royer en Renier aan den dag gelegd.
Niet alleen eene gebrekkige organisatie, niet allen eene minder
goede aanvoering, niet alleen het gemis aan een plan van oorlog
voering, waren derhalve de oorzaken van de opvolgende nederlagen
van het Pransche leger.
Bij het bespreken van de onderscheidene omstandigheden, die op
den zedelijken toestand van het Pransche leger ouder het tweede
keizerrijk een nadeeligen invloed uitgeoefend hebbenzullen wij ons,
kortheidshalve, uitsluitend tot die bepalen, welke inzonderheid het
leger betreffenmaar het stilzwijgen bewaren omtrent de zoodanigen,
202
