209
En nu de krijgstucht haren grondslag misttekon er van de
gehoorzaamheid, die de meerdere den mindere moet afdwingen, ook
al weinig meer dan eene doode letter overblijven. En zelfs dit
weinige werd haar ontnomen, door in 1870 aan het leger het recht
toe te kennen aan het plebiscit deel te nemen.
Niet minder dan 40.000 stemmen üit het leger maakten van deze
gelegenheid gebruik, van hunne tegen ingenomenheid met de regeering
te doen blijken.
De inferieur, wien het verboden is omtrent de handelingen, zelfs
van zijn onmiddellijken superieur, in eene beoordeeling te treden,
keurde thans, krachtens een hem verleend recht, de staatkunde af
van het hoofd van den staat!
Tot de bespreking van den zedelijken toestand van de onder
officieren en verdere manschappen overgaande, zij het voldoende te
zeggen, dat, waar bij het korps officieren een geest heerschte, zooals
wij dien hebben leeren kennen, van de mindere militairen niet veel
goeds te verwachten wasandere omstandigheden werkten boven
dien mede, om het gehalte van dat gedeelte van het leger al meer
en meer te verminderen.
Het stelsel van afkoopbaarstelling van den krijgsdienst werd op
zulk een ruimen schaal toegepastdat slechts de lagere klassen der
natie in de gelederen kwamenen de weinige goede elementen die
men hierbij aantrof werden bij de keurkorpsen (o. a. de keizerlijke
garde, die tijdens het beleg van Metz 40.000 man telde)ingedeeld,
zoodat de overige korpsen zich met het overschot moesten verge
noegen.
Dat de eerste dezer maatregelenmet het toebrengen van een slag
aan de eigenliefde van het legertevens diens aanzien bij de natie
aanmerkelijk zou doen dalen, en de andere verwatenheid bij de keur
troepen en naijver bij de niet begunstigde korpsen aankweeken zou,
was w.el te voorzien.
Het schoonklinkende «tout soldat franqais porte au fond de sa
qiberne un baton de maréchal de France' wekte bij het leger een
democratischen geest en bij teleurgestelde ijverzuchtigen ontevreden
heid op; en het ware beter geweest, in plaats van de zoo verheer
lijkte nfuria francese' aan te wakkeren, haar veeleer te matigen.
Ook is de opmerking gemaakt, dat de gevallen van dronkenschap
in de laatste jaren onrustbarend waren toegenomen en tot onder
drukking van dezen kanker van het leger niet met de vereischte
