287
Bij de eene kompaguie betaalde men op deze, bij de andere op
gene wijze, de manschappen maakten elkander met die verschillen
bekend, en daardoor ontstonden onophoudelijk reclames en moeielijk-
heden.
Uit vrees voor latere vergoeding, verkozen veel officieren hunne
manschappen, zoo noodig, later het surplus uit te keeren; de sol
daten daarentegen pruttelden, dat men hun het geld onthield waar
op zij vermeenden aanspraak te mogen maken, en dat juist op een
tijd, dat zij dat geld het meest noodig hadden.
Want men wete, dat de intendance toenmaals zich niet ophield
met het verstrekken van vivres, zoodat de officieren bij het uitbe
talen der soldijen aan hunne manschappen, verplicht waren hen uit
te noodigen, zelf voor hun voedsel te zorgen.
Men begrijpt wat hiervan het gevolg moest wezen.
Zoodra de soldij uitbetaald wasstormde de troep naar den her
berg en liet zich van eten voorzien; de soldaat, die daardoor
onophoudelijk aan den zwier was, kwam bijna niet meer in zijne
tent of op het bivouac terug, en het was zelfs dikwerf bezwaarlijk,
om de noodige manschappen tot het corveën bijeen te brengen.
Weg! dus met de krijgstucht; weg! met het gemeenschappelijk le
ven tusschen officieren en manschappenwegmet alle gezag.
De verwarring, die aan het Ministerie van Oorlog tijdens de mo
bilisatie van het leger heerschte, kenmerkte zich door eene soort
van onrustige bedrijvigheid, zoodra eene troepenafdeeling marcheeren
moest.
Wanneer men dan van de menigte soldaten, die men zonder be
paald plan had bijeengebracht, partij moest trekken, en er een stra
tegisch doel mede moest bereikendan werd de gewone wanorde
die bij iederen afmarsch heerschte, indedaad eene vreeselijke ver
warring.
De ter nauwernood geformeerde divisien werden nu eens hier
heen dan weder daarheen gezonden.
In stede van nuttige marschen te bevelen, gedurende welke de
troepen zich konden gewennen aan de ongemakken van het le
ven te velde, en die marschen af te wisselen door doelmatige hal
ten, ten einde de verloren orde of tucht te herstellen en de man
schappen te exerceeren, zette de generale staf op ééns, en zonder be
paald doel, alle mogelijke troepen afdeeliugen in beweging, zelfs vóór
zij nog behoorlijk georganiseerd warenen verwarde die troepen in
