385
het bewaren der verschillende distantiënzorgt men voor eene be
hoorlijke snelheid en de gemakken van den marsch
12°. eene doelmatige Meeding en weinig bagage, door den- soldaat
zeiven te dragenslechts het hoog noodige goed moet worden
medegenomen
13°. de nachtrust; .zij moet voor den troep een rust in den waren
zin des woords zijn;
14°. het niet te vroeg opbreken van het bivak; en eindelijk
15°. de verpleging en het onderkomen van den troep.
Ziedaar een wij zullen niet beweren volledig schema voor
de wijze, waarop en in welken geest de vredes-oefeningen moeten ge
houden worden. De door den heer van Boehn aangegeven regels
zijn niet alleen in Europa, maar ook in Algerie, en in Nederlandsch
Indië op te volgen, mits men slechts den wil daartoe bezit en de
overtuiging, dat die regels in sommige omstandigheden, niet door
reglementen of algemeene orders juist aan te geven, voor wijziging
vatbaar zijn. Al die regels steunen op de grondstellingen van die
eene groote wetenschap de krijgskunde die voor het eene
land, klimaat of volk niet anders is //vervaardigd" dan voor het
andere. De algemeene beginselen der tactiek zijn in alle landen
op te volgeneene koloniale tactiek bestaat er dus eigenlijk niet.
Zijn de regels van den grooten oorlog bij ons leger zelden op te
volgenomdat de vechtwijze van onzen vijand eene geheel andere is
dan die van beschaafde legers, het neemt niet weg, dat voor de Indische
wijze van oorlogen de algemeene tactiek ook hare regels heeft, die steeds
opgevolgd en nimmer verwaarloosd of gering geschat mogen worden.
En zelfs al had ons leger eene koloniale tactiekdan nog wettigt
het bestaan van zulk eene tactiek nog niet de verwaarloozing der
grondbeginselen van de tactiek des vijands, die ons eens het bezit
van deze koloniën zoude willen betwisten. Een dergelijk denkbeeld
is geene hallucinatiemaar de werking van een gezond oordeel, de
overtuiging van ieder eerlijk man. Wij moeten ons op dergelijke
toestanden voorbereidenmaar de Regeering in de eerste plaats, die
liet leger in de gelegenheid moet stellen, zijn plicht naar behooren
te volvoeren.
De tegenstand, dien het leger ondervindt, is echter niet alleen bui
ten het leger te vinden. Hij schuilt ook in het leger. Er zullen
nog wel mannen in dat leger gevonden wordenbij wie de rang alles
is, en naar hunne opvatting de rang ook de kunde medebrengt. En
17