voor eiken officier, want geven, èn theoretische studiën èn krijgs
geschiedenis èn garnizoensmanoeuvres èn groote troepenvereenigin-
gen, hoezeer alle afzonderlijk even onmisbaar, te zamen nog slechts
onvoldoende waarborgen om degelijke tactici te vormen, het is omdat
slecht eene schakel ontbreekt welke de keten tot een hecht geheel
kan smeden.
Het middel daartoe ligt voor de hand, maar scheen sinds lang
vergeten.
Dat middelhetwelk bestaat in eene volledige toepassing van de
grondbeginselen en de voorschriften der tactiek naarmate van de
grootte en den omvang der onderstelling, ook van de regels der
strategie; dat ons in staat stelt elk oogenblik, elk uur van dag of
nacht, des noods op elk willekeurig te kiezen terrein in het eigen
land met compleete bataillonsescadrons, oorlogsbatterijen, en alle
officieel daarbij behoorende voertuigen, kolonnen en ambulancen
een ware ilusie ten onzent uit te rukkente marcheeren, te evoluee-
ren, en iedere mogelijke onderstelling uit te voeren; dat de onveran
derde bestemming aanschouwelijk maakt van alle wapenenniet
minder van de infanterie en artillerie dan van eene genoegzaam
sterke kavallerie, hoe fel ook door de tegenstanders met sterk ge
kleurde theoriën bestreden doch waarbij ons, dagelijks en onafhan
kelijk van weer en tijd manoeuvreereudeandere wijzigingen zullen
duidelijk wordenwelke de tactiek moet ondergaan tengevolge van
de invoering van achterladers, telegrafen en spoorwegen; dat in vol
len vrede zonder vrees voor proceskosten of schadeloosstelling, elk
recht van eigendom doet zwichten vo.or het recht van den oorlog;
ons veroorlooft de grenzen te bezettenzonder nota's of argwaan
van het buitenland; iedere stelling in den kortst mogelij ken tijd te
voltooien, zonder buitengewone credieten of verhoogd oorlogsbud
get dat meest aanschouwelijke beeld van den wezenlijken oor
log is het krijgsspel."
Door de beoefening van het krijgsspel moeten de officieren de
regelen der krijgskunst leeren begrijpen en in toepassing brengen; dan
zullen de practische oefeningen nuttig wordenomdat die dan niet
meer in strijd zullen zijn met het gezond verstand, omdat men
dan den aard en de snelheid van beweging der verschillende wapens
zal hebben leeren kennenden tact zal verkregen hebben, het terrein
34
O o
Verschoon deze aanhaling uit het aan het hoofd genoemde werkje van F.
de Bas; ik kon in geeu betere bewoordingen een algemeen denkbeeld van het krijgs
spel leveren, al is de kleur van het bovenstaande wel een weinig Europecsch.
