417
waarvan misschien de overwinning afhankelijk is. Zijn beleid, hoe
gering dan ook, heeft het hare bijgebracht tot het behalen der zege.
In het algemeen kan alleen hij beleid bezittendie al zijne ver
plichtingen grondig kent en die zelfvertrouwen genoeg heeft om ieder
gevaar, van welken aard ook en onder welke omstandigheden, moedig
onder de oogen te zien en het hoofd te bieden.
Beleid is geen deugd, maar een aangeleerde kunst, die den een-
voudigen soldaat in zijnen nederigen werkkring even goed te pas
komt als den generaal.
De korporaal, die met drie of vier man op een afgelegen post
tegenover den vijand staat, of een transport midden door het vijan
delijk land moet brengen, is verantwoordelijk voor de veiligheid van
zijn' post of transport, even als de generaal voor die van het
geheele leger; ook hij moet zoo goed mogelijk aan zijne opdracht
voldoen en het leven zijner onderhoorigen zoo min mogelijk in de
waagschaal stellen.
Door aan die eischen te voldoen toont hij beleid te bezitten.
Laten wij het altijd voor oogen houden, kameraden, dapperheid
en moed op zichzelven zullen nooit resultaten te voorschijn roepen
die blijvende vruchten dragen voor het algemeen belang, wanneer ze
niet met beleid gepaard gaan; de beide eerste dragen zeer veel bij
tot het behalen der overwinning, doch het is alleen de laatste, het
beleid, dat er de vruchten van doet plukken, of wel bij eenen som
tijds onvermijdelijken terugtocht de geheele kolonne voor eenen ge-
wissen ondergang behoedt.
Getuige daarvan de zoo roemrijk bekende retraite van den overste
Vermeulen Krieger van Pisang op Agam
Mij blijft thans nog over de trouw met u te bespreken. Krijgs
makkers, zou dat eigentlijk wel noodig zijn? Ik geloof het haast
niet. De trouw toch is den meuschvau het oogenblik af aan, dat
hij den eervolleu soldatenloopbaan tot den zijnen gekozen heeft, als
het ware eigen geworden; ze is iugeweven in zijn bestaan, en on
afscheidbaar van zijn eer en goeden naam. Trouw aan het Vaandel,
trouw aan Koning en Vaderland, trouw aan bevelhebbers en makkers,
trouw aan zijn plicht, deze allen zijn voor den soldaat hetzelfde,
llij kent maar ééne trouw, de soldatentrouw. Zij is het, die hem
gebiedt zijn vaandel te volgen, en het te verdedigen tot op den
laatsteu druppel bloeds; zij gebiedt hein, zijn leven overal en altijd
veil te hebben voor de belangen van bet dierbaar vaderland zij is
het, die zijne opofferingeischt ter wille van het algemeen belang,
