kelijker behandeling; de onderscheidene troepen soorten worden aan
gegeven door verschillende kleuren of teekens op de blokjes.
Behalve kaarten en blokjes worden ook maatstokken en passers
gebruikt; deze maatstokken zijn niets anders dan linialen van hout
of bordpapier, waarop de onderscheidene afstanden zijn aangegeven,
die de verschillende troepensoorteu in een bepaalden tijd kunnen
afleggenberekend naar den schaalwaarop de kaart vervaardigd is.
In de eerste plaats kan dit toestel nu dienen tot zelf- onderricht
in de tactiekmen geve zich elke willekeurige onderstelling op en
beproeve dan met een zekere hoeveelheid troepen de eene of andere
verdedigende stelling te bezetten of voorpostenlinie uit te zetteu, of
wel van verschillende zijden de troepen op een bepaald punt in den
kortstmogelijken tijd samen te trekken, dan zal men ondervinden,
dat, hoe gemakkelijk zulks moge schijnen, de toepassing er van zelfs
op de kaart vele moeielijkheden zal opleverenwaaraan men opper
vlakkig niet zou gedacht hebben; deze moeielijkheden, die in de
practijk ook maar al te dikwijls voorkomen, zal men echter door
voortdurende oefening leeren overwinnen. Bij het bestudeeren dei-
krijgsgeschiedenis kan het gelijktijdig volgen op de kaart der ver
schillende troepenbewegingen niet anders dan nuttig zijn, daar men
met dezen toestel een veel beter overzicht zal verkrijgen over het geheel,
dan met eenvoudige kaarten en plans, waarop nimmer alle stellingen
voorkomen en ook niet altijd alle in den tekst genoemde plaatsen
uitgedrukt staan.
In de tweede plaats kan aan de inrichtingen voor militair onderwijs
het toestel op dezelfde wijze gebruikt worden en zal het de regelen
der krijgskunst zeer aanschouwelijk makendie daardoor gemakke
lijker in het geheugen bewaard zullen blijven; de verschillendeter
reinen zullen verschillende taestanden doen ontstaan, waaruit vraag
stukken zullen geboren worden, waarvan de oplossing niet anders
dan leerrijk kan zijn en die bij eene eenvoudige theoretische behande
ling niet of hoogst zelden zouden voorkomen.
Zal ik moeten aantoonen dat ouderwijs in de tactiek aan de in
richtingen van militair onderwijs hoofdzaak moet wezen? Welnu, men
36
Zie hieromtrent de Handleidingen
1. Handleiding tot het krijgsspel, vrij vertaald uit het Hoogduitsch van 1ÏV. von
Tschischwitz door A. P. Vaillant, 2c Luit. 5e reg. Inf. Hertogenbosch, W. C. van
Heusden 1870 en
2. Handleiding tot de Taktisehe Oefeningen op de kaart. Zameugesteld door J.
H. H. Dommers, Kapt. Adj. v. d. Kon. Mil. Akad. Breda, Bruese en Comp. 1870.
