439
27931815 in gebruik waren. Na de invoering der getrokken
tromp!aders heeft men bijna algemeen in gebruik genomen de iwee-
rjelederenstelüng behalve o. a. in Pruisen het holle carré en de
formatie in Jcompagnies-holonneswelke na 1866 in bijna alle Euro-
peesche legers het burgerrecht hebben verkregen. In 1847 werden
zij reglementair bij het Pruisische leger voorgeschreven. «Dit was
echter" zegt de heer E. //niets anders dan de toepassing van
een oud denkbeeld. Reeds in 1770 werd de genoemde formatie be
proefd door den hertog de Broglie, als een protest tegen de linie-
taktiek. Bliicher beval het gebruik van kleine kolonnes bij de ver
dediging van dorpsomheiningen en boschranden. Be maarschalk Bu-
geaud maakte in Afrika veel gebruik van kleine taktische lichamen,
meestal kompaguiën, die de tirailleurlinie op geringen afstand volgden."
Na het jaar 1847 werden de kompagnies-kolounes ook in Nederland
reglementair ingevoerd (bladz. 2 en 3).
Maar de kompagnies-kolounes moeten slechts als hulpformatie be
schouwd worden.
De voornaamste hoofd-formatiën worden door den heer E. op bladz.
2958 van zijn werk aangegeven zij zijn de linie-, Monne-, carré-,
échelon- en échiquier-f'ormatie.
De linie-stelling kan in twee hoofdschakeeringen verdeeld worden
de gesloten orde en de verspreide orde. Het onderscheid hiervan is
bekend.
Bij de gesloten orde heeft men op de diepte der gelederen te
letten. Die diepte is ten allen tijde bij de verschillende legers ook
zeer verschillend geweest. De phalanx der Grieken had eene aan
merkelijke diepte, die bij ongeoefende en minder dappere infanterie
toenam. Tijdens den Peloponesischen oorlog (431404 v. C.) be
stond de phalanx uit 8 tot 12 gelederen. Alexander de groote
bracht de Macedonische phalanx op eene diepte van 16 man.
De Romeinen plaatsten hunne infanterie op 10 gelederen. Tijdens
Gustaaf Adolf was de infanterie bij sommige legers op 35 gelederen
geplaatst. Hij was het, die deze diepe stelling voor zijne infanterie
tot op 6 gelederen verminderde.
De verbetering der haudvuurwapens en de groote vorderingen op het
gebied der artillerie hebben die diepe gelederenstellingen doen verdwij
nen en de tegenwoordige liniën slechts 2 of 3 man diep gemaakt.
Volgens den heer E. heeft de liniestelling op twee gelederen altijd
eu terecht gegolden als de vorm, waarin de infanterie het meeste
o O
Riistow, De oorlog in zijn aard, middelen eu doel. P.
