566
■ze ook noch op 28 Februari noch op 1 Maart gezien hebdaar
ik toen niet binnen Boni geweest ben, dewijl ik, aan wien het
leven van bijna 2500 brave soldaten was toevertrouwd, toen wel
wat anders te doen had, want ik vertrouwde de zaken niet. Boni
was te gemakkelijk in onze handen gevallen.
Ik zoude veel helderder op het schaakbord gezien hebben en
geruster geweest zijnals Boni eerst na ernstigen strijd genomen
was. Ik duchtte eene misleiding, eene hinderlaag, en nam daarnaar
mijne maatregelen.
Ik heb toen niets met aandacht gezien dan het verblijf der konin
gin dat een lange vuile bamboe loods met atap gedekt en op palen
eenige voeten boven den grond gebouw leek, en eenige huizen
van dezelfde materialen.
Ik geloof ook niet, dat iemand van de geheele expeditie er iets
van wist, maar zeer zeker is het, dat niemand mij er een woord
van heeft gezegd.
Dat het verbrauden der missigit ten gevalle van den koning van
Goa zoude hebben plaats gehadis een vertelseltjewaarvan ik nooit
iets heb gehoord.
Ik heb last gegeven om Boni en ook nog meerdere kampongs te
verbrandenniet omdat het mij genoegen deedook niet omdat ik
het humaan vond, want het tegendeel is juist waar, maar omdat ik
last had om Boni te tuchtigen, zonder verdere aanwijzing, en dat
mij daartoe geen ander middel overschoot.
Behalve bij het Gouvernements-besluitwaarbij de le Bonische
expeditie bevolen en geregeld werd, was die tuchtiging ook nog zeer
bepaald bij de instructie voor den kommandant der expeditie gelast,
terwijl in de door den Gouverneur-Generaal uitgevaardigde oorlogs
verklaring (bladzijde 205 en volgende van deel I) o. a. nog voor
kwam dat het volk van Boni werd uitgeuoodigd om zich niet tegen
de wapenen van het Nederlandsch-Indische Gouvernement te verzet
ten maar van onderwerping aan hetzelve te doen blijkenzullende
zij die hieraan voldeden, in hunne personen en eigendommen worden
beschermd; terwijl zij die zich willen verzetten, door de bestraffende
hand van het Nederlandsch-Indisch Gouvernement zouden getroffen
worden.
Heeft nu het Gouvernement iets anders gemeend dan in die dui
delijke bevelen te lezen stond? Het is mogelijk, maar ik heb het
reeds gezegddat ik geen diplomaat was. Lezen kan ikmaar raden
wat er niet staat, is mij te geleerd.
