568
vermeld werd, de legerbevelhebber op de hoogte gehouden. Van
beiden geen woord van afkeuring, geene aanwijzing wat gedaan moest
worden.
Het is waar, later keurde het legerkommando het in de asch
'leggen, niet zoo zeer van Boni zelve als wel van de overige kam
pongs, af, maar even als de vestiging te Badjoa, toen het te iaat was.
He schuld zal hier ook wel veel liggen aan de zeer gebrekkige
gemeenschap, waardoor de expeditie soms gedurende geruimen tijd
van berichten van Java verstoken bleef. Daar had ik evenwel geen
schuld aan, want bij de expeditie waren naar het oordeel van den
kommaudant der zeemacht nauwelijks genoeg stoomschepen otn de
blokkade naar eisch te handhaven, en toch werd er daarvan, wanneer
er iets belangrijks bij de expeditie plaats vond, nog een aangewezen
om de tijding er van naar Java over te brengen.
Of men op Java geene middelen bezat om eene snellere gemeen
schap daar te stellenwaardoor had kunnen worden voorgekomen
wat men daar niet wilde, weet ik niet.
Had ook de Gouvernements-commissarisonder wiens oogen de
tuchtiging plaats vond, slechts met een woord te kennen gegeven,
dat de wijze waarop die werd ten uitvoer gebracht, strijdig was met
de bedoeling der regeering, die hij vertegenwoordigde, dan was dat
voldoende geweest, maar ook dat woord werd noch gesproken, noch
geschreven en men moest dus wel aannemen, dat die goedgekeurd werd.
Eerst later ging het geschreeuw daarover op, voornamelijk, en
misschien ook juist wel daarom, toen eene staatkundige partij in het
moederland, die in de expeditie den behoudenden Gouverneur-Gene
raal meende te kunnen treffen, daarover een vreeselijk misbaar maakte,
zoo wat op dezelfde wijze als later de andere partij ten aanzien
der jongste Atjinsche expeditie deed. Tot zulke doeleinden schijnt
elk wapen goed, ook dat, wat niet eerlijk is.
Het belang dier tuchtiging moet men zich evenwel ook niet te
zwaar voorstellen.
Zij heeft hier niet dezelfde beteekenis of hetzelfde gewicht als
in noordelijke streken, waar het verbranden der woningen soms voor
de arme bewoners eene levenskwestie zijn kan.
Geen verlies is, in deze door de natuur zoo zeer begunstigde
streken, over het algemeen geringer en gemakkelijker te herstellen,
dan juist dat der weinig kostbare woningen. Neem de bevolking
hare voedingsmiddelen, hare kleeding, haar vee of gereedschappen
af en ze wordt daardoor veel wreeder gestraft.
