613
op stelligen toon verklaren, dat zij moest gelukken. En zelfs de
slechte kansen hadden verreweg de overhand op de goede, want zoo
de Duitsche soldaten vermoeid waren, de Eransche waren het ook,
en de eersten moesten in hunne inspanning gesteund worden door de
verwachting van de versterking, die van uur tot uur kwam opzetten,
terwijl de Eranschen op geene versterking te hopen hadden.
Wij blijven dus geloovendat de insluiting van het Eransche leger
binnen Metz het natuurlijke gevolg geweest is van de vertraging,
aangebracht in den terugtocht op Verdun; dat deze eerste gepleegde
misslag de reden is geweest van al de anderen, en dat het niet billijk is
aan de weifeling van den opperbevelhebber op het slagveld van Mars-la-
Tour de verantwoordelijkheid van eene ramp toe te schrijven, waarvan
de oorzaken hooger opklimmen. Krijgskundige aclvocaterij G.)
Onmiddelijk na de dubbele nederlaag bij Worth en Spicheren moest
men kiezen tusschen twee veldtochtsplannen ten spoedigste al de strijd
krachten, waarover men beschikte, samentrekken om den vijand af te
wachten onder de muren van Metz, en in deze gunstige stelling een groo-
ten verdedigenden slag leveren; of wel zonder verwijl den terugtocht op
Chalons bevelenMetz onder de bewaking van zijne bezetting laten
alzoo den vijand dwingen zijne macht te verdeelen om een observatie
korps voor deze vesting te lateneindelijk meer nabij Parijs het slagveld
te zoeken, waar het lot van Frankrijk moest beslist worden. Tusschen
deze twee veldtochtsplannen, beiden zeer aanbevelenswaardvond men
beter geen enkel te kiezen, of liever: men koos ze beide te gelijk.
Men zond een gedeelte van het leger naar Chalons, terwijl het
andere gedeelte, het talrijkste en degelijkste, den vijand onder de
muren van Metz afwachtte of scheen af te wachten.
Vervolgens, toen eens de vijand in het gezicht was, liet men dit
veldtochtsplan varen en werd de terugtocht gelast. Ongelukkigerwijze
was het geen tijd meer, en in een oorlog, gelijk dien, welken men pas
had aangevangen tegenover een ondernemenden en bewonderenswaar
dig geleiden vijandbegaat men geene ongestrafte fouten.
Men moet nergens anders de oorzaak zoeken van die ongelukkige
overgaaf, die men met allerlei namen gedoopt heeft onder andere
den meest verfoeiden verraad. Wanneer het oosrenblik zal gekomen
zijn om koelbloedig te oordeelen over de menschen en de zakenzal
men ongetwijfeld erkennen, dat deze ramp, eene der grootste ge
beurtenissen van de hedendaagsche geschiedenisbij slot van rekening
niets anders geweest is dan het natuurlijke en logische gevolg van
een terugtochtdie eenige dagen te iaat was aangevangen.
O O
