615
te algemeene streven overal schuldigen te zoeken is de verant
woordelijkheid voor deze namelooze ramp over Mac-Mahon's hoofd
heen gegaan om geheel en al geladen te worden op hendie zich
niet ontzien hebben een leger van honderd duizend man op te offeren
aan de zucht tot behoud van eene dynastie.
Maar dat is staatkunde en wij willen hier slechts over krijgskunde
spreken. Bovendien, zoo er misslagen zijn begaan, hebben zij ten
minste niet de verzwarende omstandigheid van de straffeloosheid tegen
zich. De kastijding is onmiddellijk gevolgd en streng geweest. Het
verblijve aan de geschiedenis te zeggen, in hoe verre zij verdiend was.
Uit het zuiver krijgskundige oogpunt heeft Sedan, gelijk Mars-
Ia-Tour, aanleiding gegeven tot de meest uiteenloopende oordeelvel
lingen. Hier echter geldt het niet meer te twisten over de overwin
ning, maar slechts te weten, op wien de aansprakelijkheid voor de
nederlaag moet neerkomen. De pennestrijddikwijls zeer heftig, is
vooral gevoerd geworden door twee Eransche generaalsde Wimpft'en
en Ducrot (Sedan, par le general de Wimpffen un volumeLa
jouknée de Sedan, par le general Ducrot, un volume).
Daar het hier te doen is om een vraagstuk van krijgskundige kritiek
dat groote belangstelling inboezemt, ofschoon het dikwijls een te per
soonlijk karakter aanneemt, zullen onze lezers ons wellicht dank weten,
zoo wij in weinig woorden de hoofdzaak van het geschil, dat twee dikke
octavo-deelen vult, samenvatten. Zie hier, waarop zij neerkomt:
De generaal Ducrot verwijt aan den generaal de Wimpffen hem
den eersten September des morgens het opperbevel ontnomen te heb
benomdat hij gemeend had aan den rechtervleugel een klein voordeel
waar te nemen, waarvan hij het gewicht overdreef. Zoo men den
aanvoerder van het eerste legerkorps, Ducrot, gelooven mag, behield
de generaal de Wimpffen aanvanklijk, in het vooruitzicht op eene
nederlaagzeer voorzichtig tot negen uur 's morgens de aanstelling van
het Ministerie van Oorlog in zijn zak, die hem het opperbevel op
droeg, ingeval den maarschalk Mac-Mahon eenig ongeluk overkwam.
Het gedeeltelijke en tijdelijke voordeel door den generaal Lebrun
behaald, was noodig om hem die aanstelling in het geheugen te
roepen. Eerst toenin den waan van eene overwinningwaaraan zijn
naam zou gehecht blijvenzou hij eensklaps den brief van het Ministerie
voor den dag gehaald en het opperbevel geëischt hebben, zonder zich te
Zeer zeker is het Fransche volk de grootste schuldige in dezen oorlog. Maar
het is niet voor redelijke tegenspraak vatbaar, dat Mac-Mahon een soldaat is zonder
zedelijken moed, gelijk het keizerrijk zijne dienaren verlangde te zien. G.
