63
Bovendien is ieder rechtertegen wiens uitspraken niets valt te
doenen vooral die op kleine plaatsengenegenzich met nevenbe
schouwingen in te laten. En kan het niet zijn dat men, hierop
rekenende, al lichter gaat reclameeren, dan wanneer men weet, dat
de beslissing bij het hoog militair gerechtshof berust P
Gaat de voorgestelde regeling door, dan is het te verwachten,
dat de krijgsraden zich niet meer zullen houden aan de strenge
regelen der wet (b. v. wat aangaat het bewijs), maar, zoo als dat
heet, vooral hun billijkheidsgevoel zullen volgen.
Is men eenmaal begonnenin de plaats van het recht een billijk
heid op eigen hand er op na te houden, het einde is niet te voor
zien. Alle waarborg dat er recht gesproken worde, ontbreekt dan-
Van den officier kan men onteerende feiten of eerroovende qualifi-
caties vermelden; den onder-officier door degradatie van zijne maat
schappelijke positie verstekenden soldaat door plaatsing in de
tweede klasse van militaire discipline voor het geringste verzuim
blootstellen aan een straf, zelfs voor den koelie afgeschaft, en nog
maar voor inlandsche tuchthuisboeven bewaard gebleven en dat
alles zonder dat er voor hen recht te krijgen zij
En wanneer hun beleedigd gevoel van eer en recht zich geen
rechtmatigen uitweg meer kan banen wie zal voor de gevolgen
instaan
V.
Een laatste vraag nog. Het reclamerecht zal voor het Neder-
landsche leger en ook voor 's Konings zeemacht onverkort blijven.
Heeft het Indische leger verdiend, dat men het dat ééne middel
tegen willekeur en onrecht ontneme? Waar zijn meer waarborgen
voor slechte behandeling van den mindere noodig in Nederland
met zijn ontelbare middelen van gemeenschapin Nederlandmet
zijn tallooze rechtsgeleerden die u zelfs om niet voorlichten en hel
pen waar de publiciteit zoo groot iswaar men eerst op rijperen
leeftijd het gezag in handen krijgt of in Indiëwaar de soldaat,
op tal van kleine postjes verspreidvan daar niet weg kanwaar
in vier garnizoenen slechts, en dan nog voor veel geld, deskundige
raad is te krijgenwaar in gansche gewesten geen dagblad bestaat,
waar soms zelfs de jongste officieren kommando's bekleeden P
Schrijft de krijgstucht slechts den mindere plichten voor, legt zij
■nok den meerdere geen banden aan