108
bij dit punt wellicht aanbeveling verdienen, omdat eene versterkte
haven aldaar een uitstekend steunpunt zou opleveren voor de opera-
tien onzer in de watereu van Bangka, Billiton en Borneo of onder
Sumatra's oostkust teruggetrokken zeemacht tegen eene der weste
lijke zee-accessen.
Ook heeft men met hetzelfde doel wel eens het denkbeeld ge
opperd, de rivier van PalemSang, die tot aau de hoofdplaats van dien
naam voor vrij zware schepen bevaarbaar is, in verband met eene
toch noodig geoordeelde versterking dier stad tegen een coup de
main tot vluchthaven geschikt te maken, doch daar men deze
rivier slechts bij hoog water binnen kan komen, kan aan deze haven
geen hooge waarde worden toegekend.
Meer nut kan van eene versterking der baai van Amboina, die
voor zeer diepgaande schepen toegankelijk isverwacht worden,
doch het valt niet te ontkennen, dat al deze havens buiten Java het
groote nadeel hebben, dat zij geene geregelde gemeenschap kunnen
onderhouden met de autoriteit, aan wie op Java de hoofdleiding
der verdediging is toevertrouwd. Zoodra de vijand dus eenmaal ge
land is, zullen daarop gebaseerde operatiën veelal slechts aanleiding
geven tot geïsoleerde, niet genoegzaam naar één doel strevende han
delingen, die, hoe loffelijk op zich-zelve, dikwerf de verdediging
weinig nut zullen aanbrengen.
In het begin van den oorlog vóór de landing, wanneer de zee
macht hare voornaamste taak heeft te vervullen en tegen onder
geschikte ondernemingen, zullen zij de marine echter een krachtigen
steun verzekeren en dus groot nut kunnen hebben.
14. Wij hebben reeds gezien dat zooveel tot eene verovering,
als bij ondergeschikte ondernemingen tegen onze koloniën gepant
serde vaartuigen bestemd kunnen wordenen hetzij wij nu aannemen,
dat de vijandelijke vloot uitsluitend uit zulke, dan wel dat zij ge
deeltelijk uit gepantserde en gedeeltelijk uit ongepantserde schepen
zal bestaan, zeker is het, dat wij, om den vijand met hoop op goed
gevolg te kunnen weerstaan, in den Indischen archipel gepantserde
schepen zullen moeten hebben, die de zijne niet behoeven te vreezen.
Bij de inrichting dezer schepen moet snelheid op de voorgrond staan,
en hoe grooter en sterker ze verder bewapend zijn hoe beter.
Het charter zal in de eerste plaats afhankelijk zijn van den diep
gang die toegelaten kan worden.
Nu hebben wij gezien, dat de schepen om te Soerabaja de eenige
