188
de operatielijn hier veel korter dau bij aanvallen van de oost- en
westzijde, zoodat deze plaats dus zeer geschikt zijn zoude om als
uitgangspunt eener operatie tot verovering van Java te dienen.
Iii den oost-moesson is alhier echter buiten de haven geene lan
ding mogelijk en zullen de schepen zelfs buitengaats meestal kruisende
moeten blijven; het bezit van die haven is dus in dat jaargetijde
een onvermijdelijk vereischte voor het welslagen eener zoodanige
operatie.
Daarentegen is in dit saisoen eene landing op de noordkust overal
zeer gemakkelijk, en zal de vijand zich dus bij eene goede verdedi
ging der haven van Tjilatjap niet aan deze vertragende operatie wagen,
ui liever eene landing aan de noordkust beproeven.
In den westmoesson is echter eene landing te Tjilatjap ook bui
ten, hoewel in de onmiddellijke nabijheid van de haven mogelijk;
doch ook dan is de gemeenschap tusschen de vloot en het strand buiten
de haven niet genoegzaam verzekerd, en dus het bezit dier haven
evenzeer noodig. Vermits echter in dit saisoen eene landing aan de
noordkust op vele punten dikwerf moeielijk is, is het niet onmoge
lijk, dat de vijand alsdan Tjilatjap tot uitgangspunt zijner operatiën
kiest, te meer omdat hij door de mogelijkheid eener landing buiten
de haven ook trachten kan, zich door eene onderneming vaV de land
zijde van de haven meester te maken.
In den oostmoesson is eene landing op de noordkust het meest-
waarsdhijnlijk, ja bijna zeker, vermits de vijand in dit saisoen het
beste en eigenlijk het eenige geschikte om op Java oorlog te voeren
met zijne vloot steeds in de nabijheid van de kust ten anker komen
en overal landen kan, en de wegen, langs welke hij het binnenland
kan bereiken, hier het kortst zijn.
Het vorenstaande resumeerende zien wij dus, dat een aanval van
noordzijde de meest waarschijnlijke is; dat wij echter in den west
moesson ook op een aanval van de zuidzijde moeten rekenen; dat
een aanval van de oostzijde mogelijk, doch wegens de lange opera
tielijn eene hoogst gevaarlijke onderneming is, welke de vijand niet
icit wagen zal, terwijl eindelijk een blik op de kaart ons spoedig
overtuigt, dat een westelijke aanval eene zoo groote fout zou zijn,
at het niet denkbaar is dat de vijand daarin zal vervallen.
S 22. W ij hebben dus in de eerste plaats na te gaan, welke ac-
s^en van de noordkust naar het binnenland van midden-Java voeren.
Als de kortste en een voor alle wapens geschikte weg komt Van
