Als een herhaling van hetgeen Trochu in zijn „Armee Franqaise
en 1867" zegt, verklaart hij ook hier weder, dat het Eransche
karakter schitterende trekken heeft, maar trekken, die ongelukkig
meer de eigenschap hebben van schitterend dan van degelijk te zijn.
Behaalde het leger eene overwinning dan werd in eens uitgemaakt,
dat de troepen onoverwinlijk, de officieren uitmuntende en de Ge
neraals voortreffelijk, ja zelfs beroemd waren. In Erankrijk werkt
de verbeelding sterk. Maar leed dat leger een nederlaagdan waren
dezelfde troepen slecht en dezelfde officieren niet berekend voor hun
ne taak.
Voor de Generaals schoot er in dergelijke gevallen nog iets bij
zonders overzij werden dan door den een of anderen broodschrijver,
journalist, advokaat of koopman ja door iedereen, die geen des
kundige is, maar de onderwerpen over militaire aangelegenheden,in
gewikkeld en moeilijk als zij zijn, ex professo wilde behandelen
voor onbekwaam uitgemaakt. Dat woord valt tegenwoordig in den
smaak. En wat het volk betreft, dat heeft ten allen tijde slechts
één middel gekend om zijne woede, bij een geleden nederlaag, aan
de Generaals kenbaar te makenhet noemde hen dan kortweg ver
raders en omgekochten. Dat volk heeft te veel trots om zijne onge
lukken aan andere oorzaken dan aan onbekwaamheid of verraad toe
te schrijven; het bezit niet dat standvastig gevoel van waardigheid,
dat overwonnen natiën tot inkeer brengt en haar de middelen aan
de hand geeftom hare eigen gebreken te zoekente vindente
bekennen en te verbeteren.
Maar te midden van zulke tegenstrijdige oordeelvellingen lette
men wel op rechtmatige grieven waaraan gehoor verleend moet worden.
220
Dans l5armee franqaise, le moteur offre un caractère particulier et il est d'une
grande énergie. Nous avons un vif et très-ancien esprit de nationalité, des traditions
militaires aussi vieilles que la France elle-mêuie et dont elle est justement fiére. H
s'y rencontre pourtant presque autant de souvenirs douloureux, que de souvenirs de
triomphe; mais nous avons une aptitude spéciale a expliquer et a justifier nos revers,
ou a nous en consoler par la mémoire, fidèlement gardée d'age en age, de quelque
acte ou de quelque parole clievaleresque qui vieut toujours a propos pour eunoblir ei
poétiser la lutte, quelqu'en soit le résultat. Pour la masse populaire franchise con
temporaine, toute la journée de Waterloo c'estLa garde meurt mais ne se rendpeis;
comme pour nos pères toute la journée de Fontenay c'est: A yous messieurs les An
glaiscomme pour nos grandspères, tout le désastre de Pavie avait été dans cette
belle parole du roi vaiucuTout est perdu fors Vlionneur.
Trocbu, Farmée fran9aise eu 1867. Parijs, J. Dumaine.
Tot 1871 beleefde dit werk deri 20en druk.
