222
eengestort, daarover slechts met die onderscheiding te spreken, wel
ke men aan het ongeluk verschuldigd is. Hij zoude zeer zeker
aan dien plicht der hooge welvoegelijkheid steeds getrouw zijn ge
bleven, ware hij daarvan niet, zoo als men later zien zal, door den
drang der omstandigheden ontslagen.
In een publiek geschrift toch dat de ex-keizer, gedurende de ver
kiezingen voor de nationale vergadering, in Frankrijk heeft laten
verspreiden, trot men deze zinsneden aan Het Keizerrijk verlaten
door hendie het moesten verdedigen. In deze woorden heeft Trocliu
eene te meer voor hem smartelijke en onverdragelijke beleediging
gezien, omdat dit wordt door hem bewezen juist het imperialisme
in de laatste ure des gevaars hen aan hun lot heeft overgelaten,
wien het was opgedragen, het keizerschap te verdedigen. Het is
derhalve noodzakelijk en plichtmatig, dat hij zich van dien blaam zuivere.
He verzwakking van den militairen geest, de verslapping der
kiijgstucht en de vernietiging van het gezag en den eerbied voor
dat gezag bij het Fransche leger, dagteekenen van de Fransche om
wentelingen. Al die revolutiën hebben eerzucht opgewekt, mannen
tot mededinging naar het verkrijgen van hooge waardigheden aan
gehitst en bij het volk het ware begrip van het degelijke en het
bedriegelijkehet rechtvaardige en het onrechtvaardige verward ge
maakt en eigenbelang boven vaderlandsliefde en algemeen welzijn
gesteld.
De revolutie van 1830 heelt daarmede voor het tegenwoordige
geslacht een begin gemaakt. De omwenteling van 1848 heeft de
beginselen, die in 1830 werden verkondigd, tot een stelsel doen rij
pen en de coup d etat heeft dat stelsel op zoodanige wijze toegepast,
dat de moraal er van afschuwelijk is geworden. Van toen af was
eene traditie vernietigd, die van zoo hooge waarde is voor de hand
having der sociale orde inen der staatkundige onafhankelijkheid
van ieder land; die traditie zegt. dat het Leger de steun van de ge
stelde macht is en dat het met die macht moet strijden of met
haar moet sneven
In 1851 heeft het Fransche leger den wettigen regeeringsvorin
omvergeworpen; het heeft met de macht van den overweldiger ge
zegevierd en daarvoor de noodige belooningen ontvangen. Van daar
eene algeheele verkrachting van beginselen bij met verstand begaafde
menschenvan daar eene betrekkelijke verbastering van het begrip
van plichten en rechten. Maar toen is het Fransche leger, zooals
