Wel is waar zoude de vijand, volgens een te Parijs verspreid be
richt, al de wegen en al de bruggen rondom de stad onbruikbaar
gemaakt en vernield, en een in alle opzichten ontzagwekkend stel
sel van verdediging aangenomen hebben.
De vijand toch had een nieuwer stelsel van verdediging oordeel
kundig toegepast. Om een weg te verdedigenmoet men zich niet
op, maar ter zijde van den weg stellen.
236
Van die gedwongen werkeloosheid, in betrekkelijken zin, maakte
de vijand gebruik, om, met behulp van* 260000 handen van soldaten
en gepreste arbeiders, de aanvalswerken om Parijs te voltooien.
Toen de belegerden weder een uitval deden, zagen zij zich door een
ijzeren muur ingesloten, dien zij niet in staat waren voor zich on
schadelijk te maken.
Maar ook de vijand moest erkennen, dat hij door de tot stand
gebrachte verdedigingswerken der belegerden die zich in denzelf
den tijd in en om Parijs hadden vermenigvuldigdvan nu of aan
onmachtig was, om niet alleen stormenderhand, maar ook door
een geregeld beleg, binnen Parijs te komen, tot eindelijk de honger
den belegerde dwong, zich over te geven.
Door die gedwongen werkeloosheid waren de verdedigingsliniën des
vijands voor den verdediger en de verdedigingswerken van Parijs voor
den vijand ongenaakbaar geworden. Maar de vijand won het op den
verdediger, want de bronnen voor de voeding en het onderhoud zijner
troepen bleven steeds gevuld, terwijl die, waarover de belegerden had
den te beschikken, ten laatste moesten uitdrogen.
Hoe zal nu de beschuldiging weerlegd worden, dat de verdedigings-
en aanvals-werken der Dnitschers niet die waarde hebben gehad, welke
Trochu daaraan toekende
Maar dat bericht was door eene Frausche propaganda uitge
strooid valsch. Het droeg den stempel van hetgeen de beleger
den zeiven zouden gedaan hebben, indien zij de kansen schoon
ziende om hunne gewoonten en hunne traditiën op te volgen de
rol der Duitschers hadden kunnen spelen.
Dat stelsel maakte wel is waar voor onbevoegde beoordeelaars
minder vertooning, maar was, volgens Trochu, zeer goed bedacht.
Al de wegen die men verdedigen wil, worden, niet slechts over eene
lengte van enkele meters, maar van eenige hectometers en soms van
lignes de defense latérales.
