331
Nadeelen. Het op de been brengen der bevolking heeft echter
ook grootezwaarwegende nadeelen; het geheele land wordt verwoest,
de welvaart der burgerij wordt voor lang verstoord, de gevolgen van
de volkswapening werken schadelijk op de zedelijkheid van het volk.
Het getal der bevolking wordt minder, de ingezetenen verwilder
en de stoute benden kunnen later zich moeielijk weder aan den
kalmen gang van een vreedzaam burgerleven gewennen.
Men kan de volkswapening volstrekt niet altijd ten uitvoer bren
gen en evenmin zal men er altoos goede uitkomsten door verkrijgen.
De aartshertog Karei zegt hieromtrent
//Volkswapeningen zijn niet altoos noodig of nuttig. Wil men daar
mede een goed resultaat verkrijgen, zoo moeten de ingezetenen een
daartoe geschikt karakter bezitten en het terrein moet bedekt en door
sneden zijn. Waar dit niet het geval is, en de geestdrift ontbreekt,
volgen slechts enkele personen de ontijdige oproeping tot de wapenen,
en storten zich zonder nut in het verderf. Is het land openzoo
zal altijd diegene de zege behalendie in staat iseen beter gere
geld leger met kavallerie en artillerie in groote massa's tegelijk in
liet veld te brengen, en men loopt gevaar, alles onherroepelijk te
verliezenindien men het volk aan met te voorkomen nederlagen
blootstelt.
Geheel anders is de toestand bij doorsneden terrein, waar elk in
gezetene met de terreinvoorwerpen beter bekend is, dan de vreemde
soldaat, en waar hij meer vrijheid heeft daarvan gebruik te maken,
dan de krijger, die binnen zekere grenzen gehouden wordt door
kleeding, wapening, de gewoonte van in rij en gelid te vechten, en
enkel op gegeven order te ageeren. Eene volkswapening, die door
het eigen leger op het terreinwaarop dat leger-zelf werken moet
in het leven wordt geroepen, stremt zijne bewegingenomdat door
den oorlog die ingezetenen worden bezig gehoudendie men noodig
heeft voor de levering en het vervoer van behoeften. Men zou daar
door de mogelijkheid verliezen, eenen veldtocht, zelfs den geheelen
oorlog door éénen slag te eindigen, terwijl men zijn doel dan op
eene veel langzamer en onzekerder wijze tracht te bereikenwelke
buitendien altijd met groote verwoestingen gepaard gaat."
Invloed van het oorlogstooneel. Eene der eerste voorwaarden
voor de volkswapening bestaat in de geschiktheid daartoe van het
oorlogsterrein. Streken, die bergachtig, met wouden en kreupelhout
bedekt en door vele kanalen, rivieren enz. doorsneden zijnschijnen
