371
//Twee redenen schijnen mij toe, dit mislukken van den wapenstilstand
te verklaren. Vooreerst de werkeloosheid, waarin onze generaals ons
houden, ten andere de toenemende spanning dei bevolking van Parijs."
Men begon daar dus in een leelijken cirkel te draaien, daar de on
derhandelingen niet konden worden aangevangen zonder de bevolking
in gisting te brengen, en tot niets konden leiden tegenover het oproer,
dat van deze gisting het noodlottig gevolg was. Hoe er uit te ge
raken Eén middel deed zich voor, namelijk een groote slag, die de
gemoederen tot bedaren bracht en indruk maakte op den vijand.
//Ik verlangde vurig eene krachtige handeling, en ik hield niet
op met mijn ongeduld den langzamen opperbevelhebber te vervolgen,
overtuigd, dat zoo men er niet in slaagde den belegeraar te verdrijven,
men ten minste een voordeel up hem zou hunnen behalenwaarna
eene eervolle schikking meer kans van slagen had." (bl. 47).
Men weifelde lang omtrent de keuze van een plan, men vocht
eindelijk te Bry-sur-Marne en te Champigny. Het gevecht was aan
weerszijden bloedig, en ofschoon het niets besliste, viel het ter gunste
van het Bransche leger uit. De uitkomst, waarop het Gouvernement
wachtte, was dus verkregen geworden, het uur was gekomen om//met
beteren uitslag" de afgebrokene onderhandelingen te hervatteneenige
generaals, en met name de heer Ducrot, drukten deze meening uit.
Maar, vreemd genoeg! deze meening, die de heer Jules Pavreeenige
dagen vroeger zoo wijs vond, deze uitkomst, die hij zoo vurig be
geerde, scheen hem eensklaps toe eene onmogelijkheid te zijn. »Ik
had niet de bevoegdheid van den generaal Ducrot, om een zoo teeder
en zoo hoog ernstig vraagstuk" (de uitputting en de demoralisatie der
troepen) //te beoordeelen, maar ik deelde ten volle in zijne meening
over de wijsheid van een besluit, dat ons tot eene eervolle schikking
had kunnen voerenalleen veroorloofde ik mij hem te doen opmerken
dat wij tot dus verre ijdele pogingen beproefd hadden om eene aan-
neemlijke onderhandeling te openen(bl. 160). Wat was er dan
weder voorgevallen De leelijke cirkeldien men zich voorstelde te
verbreken, had zich weder gesloten. Parijs, hetwelk pas de belofte
had opgevangen, dat men zou overwinnen of sterven, verontwaardigde
zich weder over de terugtrekkende beweging, die men volvoerde, en
belette weder door zijne dreigende houding de diplomatische onder
handelingen. //Was het uitlokken van eene scheuring niet het verlies
van de partij en onze onteeringp Hij nu (de heer Ducrot) kon de
algemeene verbittering niet miskennen, waartoe de bevolking van Parijs
