387
dat hij de best mogelijke, oplossing bedenkt met de bestanddeelen
waarover bij beschikt en met den tegenstander, dien hij tegenover
zich heeft dat hij zijne algemeene ontwerpen ondergeschikt maakt
aan de onbegrensd ingewikkelde eischen der praktische uitvoering.
Zoo dat het geval niet was, zou het zeer gemakkelijk ziju de gelijke
van een Erederik II of van een' Napoleon I te worden; het zou
voldoende zijn hunne plannen één voor één op te vatten en hunne
veldtochten één voor één over te doen, wat blijkbaar ongerijmd is.
Men moet dus de strategische ontwerpen beoordeelen uit dit dub
bele gezichtspunt: vooreerst een' enkelen meer of min vernuftigen
zet schaak, en zonder verband met de omstandigheden, die er later
de uitvoering van zullen regelen vervolgens en dat is van het meeste
gewicht als een ontwerp van krijgskundige operaties tegen een' be
paalden wederpartijder, en geleid moetende worden met een gegeven
leger op een vastgesteld oogenblik. Wij zullen dadelijk zien, dat
het plan van den heer Trocbu in dit dubbele opzicht veel te wenschen
overlaat.
Het denkbeeld, het zwakke punt der insluitingsliuie aan den westkant
te zoeken, was volkomen juist. Het aanvallende leger, op die plaats
gedekt door de rivier, moest zich daar minder dekken dan overal
elders; men had niet noodig een diepzinnig strategist te zijn om dit
te begrijpen, maar dit was niet de eenige in het oog te houden om
standigheid. Ik geef hier het woord aan den generaal Vinoy, die,
vreemd genoeg! gedurende het geheele beleg niets van het ontwerp
van den heer Trochu wist, en wiens kritiek mij zeer oordeelkundig
toeschijnt. //Zeer zeker was een uitval aan dien kant mogelijk, en
'Ie redevoering, sedert in de Nationale Vergadering door den generaal
Trochu uitgesproken, heeft bewezen, dat dit zijn voornemen was. Maar
eene operatie, op dat punt beproefd, was zeer gevaarlijkhet was, wel
is waar, eene der zijden, die de vijand het zwakst bewaakte, maar waar
men toch Ook niets kon ondernemen zonder in de eerste plaats de hoog
ten te hebben genomen, die zich uitstrekken van Sannois tot het snij
punt van verschillende wegen bij Herblay. Men moest bovendien deze
hoogten behouden gedurende al den tijd, waarin een aanzienlijk leger
over een enkelen weg zou defileeren. Zoo dit onvermijdelijk begin
van de operatie niet gelukte, liep het leger gevaar ingesloten te wor-
Dit laatste moet b. v. vooral in het oog gehoudeu worden als men geneigd is,
de stoutheid van Von Moltke's plan tegen over den dommen Benedek in 1866 te streng
te beoordeelen. x.
