395
er partij van trekken als men niet juist weet, wat men wil? Ik heb
steeds gedacht, dat, zoo de IVansche generaals, gedurende denjong-
sten oorlog, in alle ontmoetingen overwinnaars waren geweest, de
einduitkomst van den veldtocht volkomen dezelfde zou bleven zijn,
want zij hadden geen overzicht van de krijgsverrichtingen, die zij
volvoerden, en bevonden zich op den dag na eene overwinning weder
in dezelfde stelling als den dag te voren. Ueze meening, die para
doxaal kan schijnenwordt volkomen bevestigd door de gebeurtenissen,
die plaats hebben gegrepen om Metz en om Parijs. Na zijne stel
lingen bij Gravelotte Bezonville, 16 Augustus) behouden te heb
ben, laat de maarschalk Bazaine zich opsluiten in eene verschanste
legerplaats; na het slagveld van den December duur veroverd
en al de aanvallen van den vijand afgeslagen te hebben, trekt de
generaal Trochu terug onder het geschut der forten om elders te
gaan vechten en weder terug te trekken. Het meest merkbare resul
taat van deze overwinningen is dus een verlies in menschen en een
verlies in tijd. Bij dit spel is het altijd de winnende, die verliest."
Na deze lange aanhaling zegt de heer Littré:
//Het is, om mij van de woorden van den heer Wyroubofl' te be
dienen om dit niet te grijpen spook, dat de verdediging van Parijs
gedraaid heeft. Alle pogingen, alle uitvallen dragen het merk van
deu oorspronkelijken misslag; zij zijn mislukt, niet omdat deze of
die wellicht slecht geleid is geworden, maar vooral omdat zij met
geene enkele algemeene gedachte in verband stonden en geen enkel
bepaald objectief hadden.
De veldheeren, die in de geschiedenis een' naam hebben achter
gelaten, zijn beroemd wegens hunne zorg voor het wo'ekeren met den
tijd. Zij loopen hem vooruit, en door hem vooruit te loopen, win
nen zij de gebeurtenissendie hij medebrengt. Dat was niet de zorg
der verdedigers van Parijs, en de heer Wyroubotf verwijt het hun
in de volgende woorden:
//De maand November kenmerkt zich door ongestoorde kalmte;
eenige schermutselingen van voorposten en het aanhoudend schie
ten van de forten, die zooveel granaten werpen als zij kunnen,
overal waar zij een1 Pruisischen helm ontwaren dat is de militaire
balans der derde maand van het beleg. //Elk uur vertraging", zegt
te recht de heer Ninoy, //was ons nadeelig, verderfelijk; de volsla-
gene werkeloosheid van de maand November is dan ook, uit het
oogpunt der militaire handelingen, in den hoogsten graad bedenkelijk,