556
De spraakkunst kent hij op zijn duimpje, alle regels met de uit
zonderingen; hij schrijft zonder eene enkele spelfout, maar van ver
gelijkende taalkunde heeft hij geen begrip.
En de geschiedenis P Ik zal liever het woord laten aan een meei
bevoegde. De reeds aangehaalde Engelsche wijsgeer, Herbert Spencer
drukt zich in zijn onschatbaar boekje over Education aldus uit:
Na gezegd te hebben, dat de jeugd geheel onkundig blijft van df
wijze, waarop zij later hare ouderlijke plichten zal hebben te vervul
len, gaat hij aldus voort:
'/Laat ons nu van de verrichtingen der ouders overgaan tot dit
van den burger. Wij hebben hier te onderzoeken, welke kennis een
man geschikt maakt voor de vervulling van deze taak. Het kan niet
gezegd worden dat de behoefte aan die kennis geheel over het hoofd
wordt gezien, want de schoolcursus bevat eenige studiëndie, althans
in naam, op staatkundige en maatschappelijke plichten wijzen. Onder
deze is de eenige, die eene voorname plaats beslaatde Geschiedenis
Maar het onderricht onder dezen naam gegevenis meestal zondei
eenige waarde voor de bedoeling der opleiding. Ternauwernood steil
een enkel der feitenin onze school-geschiedboeken vermeld (er
zeer weinig feitenvervat in de meer uitgewerkte handleidingen voor
oudere jongelingen), de ware beginselen van staatkundige handelingen
in het licht. De levensschetsen van monarchen leeren ons weinig
van de wetenschap der samenleving. Gemeenzaamheid met hofkuipe-
rijen, samenzweringen, overweldigingen of dergelijke, en met de per
sonen, die er deel aan namen, helpt ons weinig om de oorzaken van
deu nationalen vooruitgang helder in te zien. Wij lezen van een
twist om de oppermachtdat hij tot een beslissenden veldslag leidde
dat zoo en zoo de namen waren van de veldheeren en hunne voor
naamste ondergeschikten dat zij ieder zooveel duizend man infante
rie en cavalerie hadden en zooveel kanonnen dat zij hunne strijdmacht
opstelden in deze en die slagordedat zij manoeuvreerden aanvielen
en op de eene of andere manier teruggingendat op dit oogenblik
van den dag zulke nederlagen werden geleden en op dat oogenblik
zulke voordeelen behaald; dat bij zekere bijzondere beweging een
aanvoerder viel, terwijl bij eene andere beweging zeker regiment ge
dund werddat na al de wisselende kansen van het gevecht de over
winning verbleef aan dit of dat leger, en dat er zooveel gedood eii
gekwetst werden aan elke zijde, en zooveel gevangen genomen door
de veroveraars.
